Yangın dolabı yangın anında yangına hemen müdahale etmek için kullanılır. Yangın dolabı içerisinde basınca dayanıklı hortum bulunmaktadır. Yangın söndürme amaçlı kullanılan yangın dolabı genellikle işletmelerde, binalarda, okullarda, hastanelerde ve otellerde kullanılmaktadırlar. Yangın dolapları her kata konulan ve araları 30 metre mesafe bulunur.
Yangın tesisatı önemli olduğu için her an çalışır durumda olmaları gerekmektedir. Her an çalışır durumda olmaları için de bakım ve kontrollerinin yapılması gerekmektedir. Yangın dolaplarına yapılacak kontrollerde basınç testi ve su kaçak testi yapılır.
Yangın dolabı “İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ne ve “Binaların yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğe” tabiidir. Bu yönetmelikte belirtilen ilgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece, tesisatların periyodik kontrolleri yılda bir yapılır. Yangın dolaplarının kontrolleri yangın söndürme cihazı ekipmanları TSE ISO/TS 11602-2 standartında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır.
Kapsamı periyodik kontrolle sınırlı olmayan standartlar için periyodik kontrole ilişkin hükümler uygulanacak, imalata yönelik test ve deneyler uygulanmayacaktır.
Periyodik Kontrol Raporu
Femko, uzman ekip ve ekipmanları ile gerçekleştirdiği yangın dolabı kontrolleri sonucu tespit edilen eksiklikleri, uygunsuzlukları veya tehlikeli durumları rapor halinde sizlere sunarak, olası bir tehlikeli olayın engellenmesi ve yasal gerekliliklerinizi sağlamanız adına sizlere yardımcı olur.
İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
Bu Yönetmeliğin amacı, iş yerinde iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir. 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren tüm iş yerlerini kapsar.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 ve 31 inci maddeleri ile 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 12 nci maddelerine dayanılarak ve 3/10/2009 tarihli ve 2009/104/EC sayılı Avrupa Birliği Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
Bu Yönetmeliğin amacı; kamu kurum ve kuruluşları, özel kuruluşlar ve gerçek kişilerce kullanılan her türlü yapı, bina, tesis ve işletmenin, tasarımı, yapımı, işletimi, bakımı ve kullanımı safhalarında çıkabilecek yangınların en aza indirilmesini ve herhangi bir şekilde çıkabilecek yangının can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini sağlamak üzere, yangın öncesinde ve sırasında alınacak tedbirlerin, organizasyonun, eğitimin ve denetimin usul ve esaslarını belirlemektir.
Sabit boru tesisatı ve yangın dolapları
MADDE 94- (1) Tesisatın amacı, bina içinde yangın ile mücadelede güvenilir ve yeterli suyun sağlanmasıdır. Bunun için, bina içinde itfaiye su alma hattı ve yangın dolapları tesis edilir:
a) İtfaiye su alma hattı; yangın ile mücadelede, itfaiye personeli ve eğitilmiş personel tarafından kullanılmak üzere tesis edilir. İtfaiye su alma hattı tesisinde aşağıda belirtilen şartlara uyulur:
1) Yüksek binalar ile kat alanı 1000 m2’den fazla olan alışveriş merkezlerinde, otoparklarda ve benzeri yerlerde ıslak veya kuru sabit boru sistemi üzerinde, itfaiye personelinin ve eğitilmiş personelin kullanımına imkân sağlayan bağlantı ağızları bırakılması veya bu bağlantı ağızlarının kaçış merdiveni veya yangın güvenlik holü gibi korunmuş mekânlarda olması şarttır.
2) Herhangi bir noktadan su alma ağzına olan mesafe 60 m’den fazla olamaz.
3) Sabit boru tesisatı üzerinde bulunan bütün hortum bağlantıları, itfaiyenin kullandığı normlarda storz tip 50 mm veya 65 mm çapında olur.
4) Bağlantı ağızlarının, binanın yağmurlama ve yangın dolapları sistemine suyu sağlayan sabit boru tesisatında bırakılması hâlinde, bu bağlantıların ana kolonlar üzerinden doğrudan yapılması gerekir.
b) Yangın dolapları tesisatı; bina içindeki kişilerin yakındaki küçük bir yangını kontrol etmesini ve söndürmesini sağlayabilmek üzere, bina içine tesis edilen sabit bir tesisatı ifade eder. Tesisat, duvarlar üzerine veya kabinler içine monte edilmiş ve kalıcı olarak bir su temin tesisatına bağlanmış olan sabit birimlerden oluşur. Yangın dolaplarının tesisinde aşağıdaki şartlara uyulur:
1) Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000 m2’den büyük imalathane, atölye, depo, otel, motel, sağlık, toplanma amaçlı ve eğitim binalarında ve kapalı kullanım alanı 2000 m2’den büyük bütün binalarda yangın dolabı yapılması mecburidir.
2) Yangın dolapları, her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde aralarındaki uzaklık 30 m’den fazla olmayacak şekilde düzenlenir. Yangın dolapları mümkün olduğu kadar koridor çıkışı ve merdiven sahanlığı yakınına kolaylıkla görülebilecek şekilde yerleştirilir. Binanın yağmurlama sistemi ile korunması ve katlara itfaiye su alma ağzı bırakılması hâlinde, yangın dolapları, ıslak tip yağmurlama branşman hattından beslenebilir ve aralarındaki uzaklık 45 m’ye kadar çıkarılabilir.
3) Hortumların saklandığı dolabın ve kabinlerin gerekli cihazların döşenmesine izin verecek büyüklükte olması şarttır. Bunların yangın sırasında hortum ve cihazların kullanılmasını zorlaştırmayacak şekilde tasarlanması ve sadece yangın söndürme amacı için kullanılması gerekir.
4) Hortumları serme ve bağlama gibi becerilere sahip eğitilmiş personeli veya itfaiye görevlisi olmayan yapılarda, yuvarlak yarı-sert hortumlu yangın dolaplarının TS EN 671-1′ e uygun olması şarttır. Hortumun, yuvarlak yarı-sert TS EN 694 normuna uygun, çapının 25 mm olması, uzunluğunun 30 m’yi aşmaması ve lüle (lans) kapama, püskürtme veya fıskiye veyahut her üçünü birden yapabilmesi gerekir.
5) İçinde itfaiye su alma ağzı olmayan yuvarlak yarı-sert hortumlu yangın dolaplarında tasarım debisinin 100 l/dak ve lüle girişindeki basıncın 400 kPa olması şarttır. Lüle girişindeki basıncın 700 kPa’ı geçmesi hâlinde, basınç düşürücülerin kullanılması gerekir. Bu tip sistem tek başına sadece Düşük Tehlike ve Orta Tehlike-1 tehlike sınıflarında kullanılabilir.
6) Yetişmiş yangın söndürme görevlisi bulundurulmak mecburiyetinde olan yapılarda kullanılabilecek yassı hortumlu yangın dolaplarının TS EN 671-2 standardına uygun olması şarttır. Yassı hortumun; anma çapının 50 mm’yi, uzunluğunun 20 m’yi geçmemesi ve lüle kapama, püskürtme veya fıskiye veyahut her üçünü birden yapabilmesi gerekir. Dolap tasarım debisinin 400 l/dak ve lüle girişindeki basıncın 600 kPa olması şarttır. Lüle girişindeki basıncın 900 kPa’ı geçmesi hâlinde, basınç düşürücü kullanılır.
7) Binalarda bulunan yangın dolaplarının ve hortum makara sistemlerinin TS EN 671-3 standardında belirtilen periyodik bakımlarının, bina sahibi, yönetici veya sorumlu bina yetkilisi tarafından yaptırılması mecburidir.
İş Ekipmanlarıyla ilgili olarak; Yıllık yapılması gereken fenni muayene, test ve kontroller kapsamında, işletmelerde bulunan ekipman ve tesisatların ilgili Yönetmelik ve standartlar çerçevesinde ölçüm, denetim ve periyodik muayene işlemleri için hizmetler sunan Femko, Türkak tarafından akredite edilmiş bir A tipi muayene kuruluşudur. Akreditasyon kapsamlarına detaylı olarak Türk Akreditasyon kurumunun sitesinden erişilebilmektedir. Denetim faaliyetlerini yürüten tüm personeller periyodik kontrolerl alanında almış oldukları eğitim sertifikası ve Bakanlığın veri tabanına kayıtlı ekipnet numarası dahilinde faaliyetlerini yürütmekte ve firmalara sunulan rapor formları üzerinde bu bilgiler detaylı olarak yer almaktadır.
Yangın Dolabı Periyodik Kontrol Muayenesi Hakkında Merak Ettikleriniz
İş Sağlığı ve Güvenliği konusu çerçevesinde bir ürünün temel gereklilikleri incelendiğinde, sadece üretim aşamasında değil, üretiminden sonra piyasaya arzı ile kullanım koşullarına bağlı düzenli olarak birtakım kontrollerin devamlılığı esastır. Piyasaya sunulan, hâlihazırda kullanılmakta olan ürünlerin veya iş ekipmanlarının da periyodik muayene ve kontrollerinin yaptırılması zorunluluk arz etmektedir.
“Akredite bir A-Tipi Muayene Kuruluş olan FEMKO, uzman ekip ve ekipmanları ile gerçekleştirdiği Yangın Dolabı muayenelerinde, ilgili tesisatın ve yardımcı ekipmanların olası risk durumlarında yangınla mücadele görevini güvenli olarak gerçekleştirebildiğini, mekanik tesisatın bir parçası olan (Yangın Dolabı) ekipmanının test gerekliliklerini sağladığını kontrol ederek, tespit edilen eksiklikleri, uygunsuzlukları veya Yangın Dolabı için tehlikeli durumları raporlar. Yapılan bu Yangın Dolabı kontrolleri ulusal ve uluslararası Yangın Dolabı için belirlenmiş standartlarda ifade edilen ve belirtilen kriterlere uygun olarak gerçekleştirilmektedir.”
6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” gereğince oluşturulan 25.04.2013 tarih & 28628 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” ve “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” kapsamında Yangın Dolabı Periyodik Kontrolleri yapılmaktadır.
Yönetmeliğin Ek III Bölümünün 2.3. Tesisatlar Maddesinin 2.3.1.Bendinde; “İlgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece, tesisatların periyodik kontrolleri yılda (1) bir yapılır.” hükmündedir. Yangın Dolabı gibi ekipmanlar da bir mekanik tesisat olarak bu kapsamda değerlendirilmekte ve bağlı bulunduğu standart ışığında ve projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik kontrol edilmektedir.”
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinin, Ek III Bakım, Onarım ve Periyodik Kontrol ile İlgili Hususlar bölümünün 1.4 Maddesi gereği; “Yangın Dolabı Periyodik muayene aralığı ve kriterleri standartlarda aksi bir şekilde belirlenmemiş iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri ve muayeneleri, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır ibaresi yer almaktadır. Bu hususlar, imalatçı tarafından belirlenmemişse iş ekipmanının (Yangın Dolabı) periyodik muayene & kontrol, bulunduğu işyerindeki ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi bazı faktörler göz önünde bulundurularak, yapılacak risk analizi ve değerlendirmesi sonuçlarına göre, belirlenecek aralıklarda yapılmalıdır. Belirlenen periyodik muayene aralığının ilgili Yönetmelikte olası durumlar dışında 1 (bir) yılı aşmaması gerekir.” hükmündedir.
Bu sebeple; Yangın Dolabı gibi tesisatlar kullanım sıklığına göre “YILDA EN AZ 1 (BİR)” kere veya daha fazla aralıklarla olmak koşulu ile mutlaka Yangın Dolabı periyodik kontrol muayenelerinin projede belirtilen kriterlere uygun olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak yapılır. Bu çerçevede periyodik kontrolün yaptırılması kanunen zorunludur.”
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine göre; işyerinde kullanılacak iş ekipmanının (örneğin Yangın Dolabı) yapılacak işe uygun olması ve bu ekipmanın çalışanlara sağlık ve güvenlik yönünden zarar vermemesi için “İŞVEREN” gerekli tüm tedbirleri alır maddesi bulunmaktadır.
Bu sebeple İşveren;
- a) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki (Yangın Dolabı) güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için Yangın Dolabı periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce gerekli kontrollerin yapılmasını sağlamalıdır.
- a) İş ekipmanını seçerken işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlik yönünden tehlikeleri göz önünde bulundurarak, bu ekipmanın kullanımının ek bir tehlike oluşturmamasına dikkat etmelidir.
- b) İş ekipmanının, çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tamamen tehlikesiz olmasını sağlayamıyorsa, kabul edilebilir risk seviyesine indirecek uygun önlemleri almalıdır.
- c) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecek (Yangın Dolabı) gibi iş ekipmanının; Periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerce periyodik kontrollerinin yapılmasını sağlamalıdır.
6331 Sayılı İSG Kanunu çerçevesinde ve Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında, işletmedeki tesisat grubunda bulunana Yangın Dolabı gibi ekipmanlar ve mekanik tesisatlar ile ilgili olarak gerekli kontrollerin yaptırılmaması söz konusu ise,
İlgili Kanunun 10.maddesi olan “Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma” maddesi çerçevesinde, 26/1-ç Ceza Maddesi gereği, Kanun Maddesinde Sözü Edilen “10/4 Risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmamak.” fiili nedeniyle işverene çalışan sayısına bağlı olarak “2.026 ₺ ile 6.078 ₺” arasında cezai işlem uygulanmaktadır.
5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17’nci maddesinin yedinci fıkrasındaki “İdarî para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.
4 Nisan 2017 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazetesi’nin 30047’nci sayısında “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” gereği, Bakanlık tarafından yetkilendirilen eğitim kurumlarından eğitimlerini almış kişiler Yangın Dolabı kontrollerini yapabilmektedir. Bunun dışında Yangın Dolabı periyodik kontrolü hizmetini yapacak kuruluşlar için ise hizmet yeterliliği belgesi almış olması veya “Akredite” kuruluş olarak hizmet verme zorunluluğu gibi ek şartların aranması planlanmaktadır.
“Akredite bir A-tipi muayene kuruluş olan Femko, uzman ekip ve ekipmanları ile gerçekleştirdiği Yangın Dolabı periyodik muayenelerinde, ilgili tesisatın ve yardımcı ekipmanların olası risk durumlarında yangınla mücadele görevini güvenli olarak gerçekleştirebildiğini, ekipmanın faal olduğunu denetler. Bununla birlikte test gerekliliklerini sağladığını kontrol ederek, tespit edilen eksiklikleri, uygunsuzlukları veya tehlikeli durumları da raporlar. Yapılan bu kontroller ulusal ve uluslararası Yangın Dolabı standartlarında ifade edilen ve belirtilen kriterlere uygun olarak gerçekleştirilmektedir.”
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde belirtilen tesisatlar grubunda bulunan Yangın Dolabı ile ilgili ulusal ve uluslararası imalat, test ve deney standartları doğrultusunda ürünün teknik bilgilerinin de bulunduğu bir form hazırlanır. Standardın istediği tüm fiziksel, mekanik ve görsel testler ile su akış deneyleri de yapılarak rapora işlenir. Oluşturulan Yangın Dolabı raporu, ilgili teknik uzmanın bulguları ve teknik yöneticinin de onayıyla hazırlanmış olur.”
Yangın Dolabı denetimi ve kontrolü sonucunda elde edilen veriler çerçevesinde; “hafif kusurlu” veya “ağır kusurlu” olmak üzere incelenen kontrol kriterleri o ekipmanının kullanımının “GÜVENLİ” mi yoksa “SAKINCALI” mı olduğunu belirlemektedir.
Yapılan tespitler sonucu eğer ağır kusurlu bir durum olmaması halinde, Kontrolü yapılan Yangın Dolabı için, inceleme kriterlerine sürekli uyması şartı ile bir sonraki kontrol tarihine kadar kullanılması “GÜVENLİDİR” şeklinde bir rapor düzenlenir.
Yapılan incelemelerde ağır kusurlu sayılan bir kritik inceleme maddesinde uygunsuzluk olması halinde ise, Kontrolü yapılan Yangın Dolabı için, inceleme kriterlerine sürekli uyması şartı ile bir sonraki kontrol tarihine kadar kullanılması “SAKINCALIDIR” şeklinde bir rapor düzenlenir.
Takip kontrolü; Yangın Dolabı periyodik kontrolünde belirlenen uygunsuzlukların giderilip giderilmediğine dair A-Tipi Muayene Kuruluşu tarafından yapılan gözetim faaliyetidir.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve İş Sağlığı ve Güvenliği yönünden uygun bulunmayan hususların tespit edilmesi ve bu hususlar giderilmeden iş ekipmanının kullanılmasının uygun olmadığının belirtilmesi halinde; bu hususlar giderilinceye kadar iş ekipmanı kullanılmaz. Söz konusu eksikliklerin giderilmesinden sonra yapılacak ikinci kontrol sonucunda; eksikliklerin giderilmesi için yapılan iş ve işlemler ile iş ekipmanının bir sonraki kontrol tarihine kadar güvenle kullanılabileceği ibaresinin de yer aldığı ikinci bir belge düzenlenir. Firmanın ilk Yangın Dolabı periyodik kontrol denetimi sırasında tesisata bağlı ekipmanın kullanılması açısından sakınca doğurabilecek bir uygunsuzluk bulunmaması halinde firmaya ikinci bir kontrol uygulanmaz.