Topraklama Ölçümü, Periyodik Kontrolü, Muayenesi ve Raporlanması
İş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği gereğince elektrik ve topraklama ölçümlerinin periyodik kontrollerini yılda en az 1 defa yetkili kurum/kişilere yaptırmanız gerekmektedir.
Femko Muayene, 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” uyarınca çıkarılan ve 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine” göre, teknik hizmetlerinin güvenirliliğini ve yeterliliğini onaylatmak ve kurumsallaştırmak amacıyla, işletmenizde bulunan tüm elektriksel ekipmanların topraklama ve diğer elektriksel ölçümlerin yıllık periyodik kontrollerini TS EN ISO/IEC 17020 standardına uygun bir şekilde gerçekleştirmektedir.
Femko’nun yeterli teknik teçhizat ve bilgi birikimine sahip elektrik mühendisleri tarafından yapılan elektriksel ve teknik ekipmanların periyodik ölçüm ve kontrolleri, bu cihazların ve tesisatların neden olabileceği iş kazalarının azaltılmasına, önlenmesine ve iş güvenliğinin sağlanmasına yardımcı olmaktadır.
Topraklama tesislerinde muayene, ölçme ve denetleme işlemleri yapılırken, ilgili yönetmeliğin madde 10-a‘da belirttiği üzere her topraklama tesisi, montaj esnasında ve işletme aşamalarında periyodik olarak mutlaka kontrol edilecektir diye tanımlanmaktadır. Bu kontroller yapılırken dikkat edilecek ve kontrol edilecek hususlar şu şekildedir.
- Göz ile muayene,
- Koruma iletkenlerinin, ana ve tamamlayıcı potansiyel dengeleme iletkenleri bağlantılarının sürekliliğinin ölçülmesi ve denetlenmesi,
- Elektrik tesisinin yalıtım direncinin ölçülmesi ve denetlenmesi,
- Toprak özdirencinin ölçülmesi,
- Topraklama direncinin ölçülmesi,
- Beslemenin otomatik olarak kesilip kesilmediğinin denetlenmesi,
- Çevrim empedansının kontrolü,
- Hata akımı koruma düzeninin kontrolü şeklinde sıralanmaktadır.
Çeşitli topraklama tesislerinin işletme dönemleri içindeki muayene, ölçme ve denetlemelerine ilişkin önerilen belirli periyotlar aşağıdaki gibidir;
- Elektrik üretim iletim ve dağıtım tesisleri (enerji nakil ve dağıtım hatları hariç) için: 2 yıl
- Enerji nakil ve dağıtım hatları için: 5 yıl
- Sanayi tesisleri ve ticaret merkezleri için:
1) Topraklamalara ilişkin dirençlerinin muayene ve ölçülmesi: 1 yıl
2) Topraklama tesisleri ile ilgili diğer muayene, ölçme ve kontroller: 1 yıl - Sabit olmayan tesisler için:
1) Sabit işletme elemanları için: 1 yıl
2) Yer değiştirebilen işletme elemanları için: 6 ay - Parlayıcı, Patlayıcı Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerleri ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük kapsamındaki topraklama tesisleri ile ıslak ortamlarda çalışılan işyerlerindeki topraklama tesislerinin muayene, ölçme ve denetleme periyotları 1 (bir) yılı aşamaz.
Femko Muayene tarafından periyodik kontrolü yapılan elektriksel tesisat ve teknik ölçüm hizmetleri:
- Topraklama ve Elektrik Ölçümleri
- Paratoner Topraklama Ölçümü
- Makinaların Topraklama Ölçümü
- Elektrik Tesisatı Topraklama Ölçümü
- Elektrik Panolarının Topraklama Ölçümü
- Jenaratör Topraklama Ölçümü
- Elektrik Trafosu Yağ Testi
- Termal Kamera Ölçümü
- Aydınlık Şiddeti Ölçümü
- Harmonik Ölçüm
- Katotik Koruma Ölçümü
İş Ekipmanlarıyla ilgili olarak; Yıllık yapılması gereken fenni muayene, test ve kontroller kapsamında, işletmelerde bulunan ekipman ve tesisatların ilgili Yönetmelik ve standartlar çerçevesinde ölçüm, denetim ve periyodik muayene işlemleri için hizmetler sunan Femko, Türkak tarafından akredite edilmiş bir A tipi muayene kuruluşudur. Akreditasyon kapsamlarına detaylı olarak Türk Akreditasyon kurumunun sitesinden erişilebilmektedir. Denetim faaliyetlerini yürüten tüm personeller periyodik kontrolerl alanında almış oldukları eğitim sertifikası ve Bakanlığın veri tabanına kayıtlı ekipnet numarası dahilinde faaliyetlerini yürütmekte ve firmalara sunulan rapor formları üzerinde bu bilgiler detaylı olarak yer almaktadır.
Topraklama Ölçümü Periyodik Kontrol Hakkında Merak Ettikleriniz
“Akredite bir A-tipi muayene kuruluş olan Femko, uzman ekip ve ekipmanları ile gerçekleştirdiği topraklama ölçümlerinde, ilgili tesisatın işini güvenli olarak gerçekleştirebildiğini, tesisatın test gerekliliklerini sağladığını kontrol ederek, tespit edilen eksiklikleri, uygunsuzlukları veya tehlikeli durumları raporlar. Yapılan bu kontroller ulusal ve uluslararası topraklama standartlarında ifade edilen ve belirtilen kriterlere uygun olarak gerçekleştirilmektedir.”
“İlgili Mevzuat gereği yönetmeliğin Ek III Bakım, Onarım ve Periyodik Kontrol ile İlgili Hususlar bölümünün 1.4 Maddesi gereği; “Periyodik muayene aralığı ve kriterleri standartlarda aksi bir şekilde belirlenmemiş iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri ve muayeneleri, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır ibaresi yer almaktadır. Bu hususlar, imalatçı tarafından belirlenmemişse iş ekipmanının periyodik muayene & kontrol, bulunduğu işyerindeki ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi bazı faktörler göz önünde bulundurularak, yapılacak risk analizi ve değerlendirmesi sonuçlarına göre, belirlenecek aralıklarda yapılmalıdır. Belirlenen periyodik muayene aralığının ilgili Yönetmelikte olası durumlar dışında bir yılı aşmaması gerekir.” hükmündedir.
Topraklama ölçümü için yılda en az “1” kere veya daha fazla aralıklarla olmak koşulu ile mutlaka işletmedeki tesisatın periyodik kontrol muayenelerinin yaptırılması kanunen zorunludur.”
“Topraklama ölçümlerinin kontrollerinin yapılmasına dair Mevzuat gereği İş Kanunu çerçevesinde tanımlanan bir yönetmelik bulunmaktadır. Bu yönetmelik “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”dir. Yönetmeliğin, Ek III Bölümünün 2.3. Tesisatlar maddesinin, 2.3.1. bendi “ilgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece tesisatların periyodik kontrolleri yılda bir yapılır” hükmündedir. Ve ayrıca bu Yönetmeliği’nin Ek III Bölümünün 2.4. Tezgahlar maddesinin, 2.4.1. bendi “Makina ve tezgahların periyodik kontrolleri Ek III; Madde 1.4’te yer alan hususlara uygun olarak yapılır” hükmündedir. Yapılan bu elektriksel kontrol; elektriksel ölçüm ve elektriksel muayeneler, 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gaz/ete’de Yayınlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve 4/111984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 standardında belirtilen hususlara göre yapılır. Topraklama ölçümleri de bu kapsamda değerlendirilmekte ve bağlı bulunduğu standart ışığında kontrol edilmektedir.”
“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde belirtilen tesisatlar konusuna bağlı olarak gerçekleştirilmesi gereken topraklama ölçümleri ile ilgili ulusal ve uluslararası test ve deney standartları doğrultusunda ürünün teknik bilgilerinin de bulunduğu bir form hazırlanır. Standardın istediği tüm ölçümler ve görsel testler ile birlikte ilgili kontroller de yapılarak rapora işlenir. Oluşturulan rapor, ilgili teknik uzmanın bulguları ve teknik yöneticinin de onayıyla hazırlanmış olur.”
- Koruma Topraklaması
- İşletme Topraklaması
- Yıldırıma Karşı Yapılan Topraklama