Katodik Koruma Ölçümü, Periyodik Kontrolü, Muayenesi ve Raporlanması
Metaller su veya hava ile temas ettikleri zaman korozyona uğrar. Bu durum özellikle suyun içinde bulunan veya toprağın altındaki metal borular için ciddi bir risk teşkil etmektedir. Bu boruların yapıldığı maddenin herhangi bir korozyona uğramaması adına çok sayıda koruma yöntemi geliştirilmiştir. Katodik koruma yöntemleri en fazla, petrol sondaj kulelerinde kullanılmaktadır. Ayrıca gemilerin yüzeylerinin paslanmasını önlemek için de katodik koruma uygulanmaktadır. Katodik korumayı, bir metal koruma yöntemi olarak da tanımlayabiliriz.
Katodik koruma, esasen elektriksel bir sistemdir. Korunmak istenilen metal yapı, elektrokimyasal bir hücrenin katodu haline getirilir. Bu şekilde metal yüzeyde yürümekte olan anodik reaksiyonlar durdurulur. Bu durum metale katodik yönde bir dış akım uygulanarak sağlanır. Kısaca katodik koruma, metal yapıları, bulundukları ortam içinde elektrokimyasal yollarla korozyondan koruma işlemidir. Bu yöntemi uygulanırken, korozyonu kontrol altına almak için elektrik akımına ihtiyaç duymaktadır. Elektrik akımı kesildiği anda metal yapı korozyona uğramaya devam edecektir. Bu sebeple, katodik koruma sisteminin belirli aralıklarla kontrol edilmesi ve olası arıza durumlarına derhal müdahale edilmesi gerekmektedir.
Femko, uzman mühendisleri ve teknik elemanları ile aşağıda belirtilen alanlarda katodik koruma muayeneleri ve ölçümleri gerçekleştirmektedir.
- Boru hatları: doğal gaz, deniz dibi, atık su, içme suyu, petrol ve benzeri boru hatları
- Deniz araçları: gemiler, deniz otobüsleri, yatlar, feribotlar, denizaltılar, şamandıralar, liman, kazık ayakları, platformlar, iskele ve benzeri deniz araçları
- Tanklar: Yer altı LPG ve akaryakıt, yer üstü akaryakıt tankları, içme su depolama tankları, atık su tankları ve benzeri tanklar
- Su sistemleri: termosifonlar, soğutma ve ısıtma sistemleri, buhar kazanları, boiler tankları ve benzeri su sistemleri
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, ilgili diğer yönetmeliklerde ve standartlarda başka bir süre öngörülmemiş ise, yılda en az 1 (bir) kez katodik koruma muayene ve ölçümlerinin yaptırılması gerekmektedir.
Femko’nun yeterli teknik teçhizat ve bilgi birikimine sahip elektrik mühendisleri tarafından yapılan katodik koruma ve elektriksel teknik ekipmanların periyodik ölçüm ve kontrolleri, bu cihazların ve tesisatların neden olabileceği iş kazalarının azaltılmasına, önlenmesine ve iş güvenliğinin sağlanmasına yardımcı olmaktadır.
Femko, 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” uyarınca çıkarılan ve 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine” göre, teknik hizmetlerinin güvenirliliğini ve yeterliliğini onaylatmak ve kurumsallaştırmak amacıyla, işletmenizde bulunan tüm katodik koruma ölçümleri ve diğer elektriksel ölçümlerin yıllık periyodik kontrollerini TS EN ISO/IEC 17020 standardına uygun bir şekilde gerçekleştirmektedir.
Femko tarafından periyodik muayene ve kontrol işlemlerinin gerçekleştirildiği katodik koruma ölçümleri sırada dikkate alınacak temel standartlar şu şekildedir;
- TS 5141 EN 12954 Katodik koruma – Gömülü veya suya daldırılmış metalik yapılar için – Boru hatları için genel prensipler ve uygulama
- TS EN 13636 Gömülmüş metalik tanklar ve ilgili boru sisteminin katodik korunması
- TS EN ISO 15711 Boyalar ve vernikler – Deniz suyuna maruz kaplamalarının katodik ayrılmaya direncinin tayini
- TS EN ISO 12696 Beton içindeki çeliğin katodik koruması
- TS EN 16222 Gemi gövdelerinin katodik koruması
- TS EN ISO 13174 Katodik koruma – Liman tesisleri için
- TS EN 16299 Toprak veya taban ile temasa dayanan toprak depolama tankı üzerinde Dış yüzeylerin katodik koruması
İş Ekipmanlarıyla ilgili olarak; Yıllık yapılması gereken fenni muayene, test ve kontroller kapsamında, işletmelerde bulunan ekipman ve tesisatların ilgili Yönetmelik ve standartlar çerçevesinde ölçüm, denetim ve periyodik muayene işlemleri için hizmetler sunan Femko, Türkak tarafından akredite edilmiş bir A tipi muayene kuruluşudur. Akreditasyon kapsamlarına detaylı olarak Türk Akreditasyon kurumunun sitesinden erişilebilmektedir. Denetim faaliyetlerini yürüten tüm personeller periyodik kontrolerl alanında almış oldukları eğitim sertifikası ve Bakanlığın veri tabanına kayıtlı ekipnet numarası dahilinde faaliyetlerini yürütmekte ve firmalara sunulan rapor formları üzerinde bu bilgiler detaylı olarak yer almaktadır.
Katodik Koruma Ölçümü Periyodik Kontrol Hakkında Merak Ettikleriniz
“Akredite bir A-tipi muayene kuruluş olan Femko, uzman ekip ve ekipmanları ile gerçekleştirdiği Katodik Koruma ölçümlerinde, ilgili tesisatın işini güvenli olarak gerçekleştirebildiğini, tesisatın test gerekliliklerini sağladığını kontrol ederek, tespit edilen eksiklikleri, uygunsuzlukları veya tehlikeli durumları raporlar. Yapılan bu kontroller ulusal ve uluslararası Katodik Koruma standartlarında ifade edilen ve belirtilen kriterlere uygun olarak gerçekleştirilmektedir.”
“İlgili Mevzuat gereği yönetmeliğin Ek III Bakım, Onarım ve Periyodik Kontrol ile İlgili Hususlar bölümünün 1.4 Maddesi gereği; “Periyodik muayene aralığı ve kriterleri standartlarda aksi bir şekilde belirlenmemiş iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri ve muayeneleri, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır ibaresi yer almaktadır. Bu hususlar, imalatçı tarafından belirlenmemişse iş ekipmanının periyodik muayene & kontrol, bulunduğu işyerindeki ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi bazı faktörler göz önünde bulundurularak, yapılacak risk analizi ve değerlendirmesi sonuçlarına göre, belirlenecek aralıklarda yapılmalıdır. Belirlenen periyodik muayene aralığının ilgili Yönetmelikte olası durumlar dışında bir yılı aşmaması gerekir.” hükmündedir.
Katodik Koruma ölçümü için yılda en az “1” kere veya daha fazla aralıklarla olmak koşulu ile mutlaka işletmedeki tesisatın periyodik kontrol muayenelerinin yaptırılması kanunen zorunludur.”
“Katodik Koruma ölçümlerinin kontrollerinin yapılmasına dair Mevzuat gereği İş Kanunu çerçevesinde tanımlanan bir yönetmelik bulunmaktadır. Bu yönetmelik “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”dir. Yönetmeliğin, Ek III Bölümünün 2.3. Tesisatlar maddesinin, 2.3.1. bendi “ilgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece tesisatların periyodik kontrolleri yılda bir yapılır” hükmündedir. Ve ayrıca bu Yönetmeliği’nin Ek III Bölümünün 2.4. Tezgahlar maddesinin, 2.4.1. bendi “Makina ve tezgahların periyodik kontrolleri Ek III; Madde 1.4’te yer alan hususlara uygun olarak yapılır” hükmündedir. Yapılan bu elektriksel kontrol; elektriksel ölçüm ve elektriksel muayeneler, 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de Yayınlanan Elektrik Tesislerinde Katodik Korumalar Yönetmeliği, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve 4/111984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile TS EN 60079 standardında belirtilen hususlara göre yapılır. Katodik Koruma ölçümleri de bu kapsamda değerlendirilmekte ve bağlı bulunduğu standart ışığında kontrol edilmektedir.”
“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde belirtilen tesisatlar konusuna bağlı olarak gerçekleştirilmesi gereken Katodik Koruma ölçümleri ile ilgili ulusal ve uluslararası test ve deney standartları doğrultusunda ürünün teknik bilgilerinin de bulunduğu bir form hazırlanır. Standardın istediği tüm ölçümler ve görsel testler ile birlikte ilgili kontroller de yapılarak rapora işlenir. Oluşturulan rapor, ilgili teknik uzmanın bulguları ve teknik yöneticinin de onayıyla hazırlanmış olur.”
- Tank Katodik Koruma Ölçümü
- Boru Hattı Katodik Koruma Ölçümü
- Doğalgaz Borusu Katodik Koruma Ölçümü
- Deniz ve Su Araçları Katodik Koruma Ölçümü