Vantilatör – CE Belgesi

Femko Belgelendirme, 2014/35/AB Belirli Gerilim Sınırları İçin Tasarlanan Elektrikli Ekipmanlar İle İlgili Yönetmelik (LVD Yönetmeliği) kapsamında, Uluslararası tanınırlık yetkisi, alanında uzman mühendis kadrosu ve sektör tecrübesiyle, Elektriksel Güvenlik Testleri (LVD Testi), Teknik Dosya Denetimleri ve CE Belgelendirme işlemlerinizin tümü için profesyonel hizmetler sunmaktadır.

I. GİRİŞ

Bu rehber, otomatik olarak çalışan tipteki vantilatörlerin tasarım ve üretiminde uyulması gereken güvenlik gereklerini belirtmektedir.

Vantilatör aldığı hareket ile dönen çarkın (pervane) havayı bir hacimden alıp diğer bir hacme aktarması ile yani havaya yön verme prensibi ile çalışan bir makinedir. Son yıllarda endüstriyel alanlarda, konutlarda ve tüm kapalı mekanlarda yaygın olarak, gerek profesyonel kullanıcılar gerekse de bu konuda eğitimi olmayan insanlar tarafından kullanılmaktadır.

Vantilatörler yaygın olarak fabrikalarda, hazır giyim ve tekstil atölyelerinde, ticari mekânlarda, endüstriyel alanlarda, konutlarda ve geniş hacimli mekânlarda içerdeki havanın hareketlendirilmesi suretiyle serinletme amacıyla kullanılır. Büyüklükleri kullanılacak alan ile doğru orantılıdır. Piyasada bulunan ve kullanılan vantilatörlerden bazıları; duvar tipi vantilatör, tavan tipi vantilatör, masa tipi vantilatör, ayaklı vantilatör, sanayi tipi vantilatörlerdir.

Bu çalışma, beyan gerilimi bir fazlı cihazlar için 250 Volttan ve diğer cihazlar için 480 Volttan daha yüksek olmayan ev ve benzeri yerlerde kullanılan elektrikli vantilatörlerin güvenliğiyle ilgili kuralları kapsar.

Bu rehberin kapsamı içinde bulunan vantilâtörlere örnekler

  • Tavan vantilâtörleri,
  • Kanal vantilâtörleri,
  • Bölme vantilâtörleri,
  • Ayaklı vantilâtörler
  • Masa vantilâtörleri

Normal ev tipi kullanım için amaçlanmayan, ancak halk için bir tehlike kaynağı olabilen, örnek olarak dükkânlarda, küçük sanayi ve kırsal kesimlerde (çiftlikler gibi) kullanılan vantilatörler bu standardın kapsamı içindedir. Kara taşıtlarında, gemilerde veya uçaklarda kullanılan cihazlar için ek kurallar gerekebilir.

Yalnızca sınaî amaçlar için öngörülen cihazlara, korozyona veya patlamaya eğilimli (tozlu, buharlı veya gazlı) bir ortam gibi özel şartların ağırlıkta olduğu yerlerde kullanılması amaçlanan cihazlara ve başka cihazlarla birleşik durumdaki vantilatörlere uygulanmaz.

II. AMAÇ

Vantilatörlere yönelik gerçekleştirilecek piyasa gözetimi ve denetimindeki amaç;

  • Geniş kapsamlı bir piyasa taraması yapılarak marka/model bazında ürünlerin tespiti,
  • Tespit edilen ürünlerin uygunluk seviyelerinin belirlenmesi,
  • Yapılan tespitler ışığında riskli ürünler ve risk teşkil eden firmaların belirlenmesi,
  • Haksız rekabetin önlenmesi,
  • Üretici ve ithalatçıların belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanması,
  • Denetimler ve alınan önlemler ile piyasada farkındalık oluşturulması ile tüketicinin korunması ve uygunsuzlukların kontrol altına alınarak piyasaya arz edilmiş/edilecek olan vantilatörlerin uygunluk seviyelerinin arttırılması ve piyasada bulunan güvensiz ürünlerin toplatılarak düzeltilmesi veya piyasaya arzının yasaklanmasıdır.

III. DAYANAK

  • 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
  • Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
  • Belirli Gerilim Sınırları için Tasarlanan Elektrikli Ekipman ile İlgili Yönetmelik (2014/35/AB)
  • TS EN 60335-2-80 Güvenlik Kuralları – Ev ve Benzeri Yerlerde Kullanılan Elektrikli Cihazlar için Bölüm 2 – 80: Vantilatörler için Özel Kurallar Standardı dayanılarak hazırlanmıştır.

4. VANTİLATÖRLER HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

Tanımı

Vantilatör basınç farkı oluşturarak havanın akışını sağlayan bir elektrikli aygıtıdır. Havalandırıcı, üfleyici anlamındadır. Vantilatör aldığı hareket ile dönen çarkın (pervane) havayı bir hacimden alıp diğer bir hacme aktarma yani havaya yön verme prensibi ile çalışan bir makinedir.

Çalışması

Vantilatörlerin çalışma prensipleri, aspiratörlerin çalışma prensipleriyle büyük benzerlik göstermektedir. Vantilatörler de değişik hız seviyeleri için imal edilmektedir. Piyasada 2 ve 3 farklı hız seviyesinde çalışan vantilatörler yaygın olarak bulunmaktadır. Vantilatöre 220 volt alternatif akım uygulandığında vantilatörün pervanesi seçilen konum hızıyla dönerek hava akımının dolaşmasını sağlar. Bu esnada motorun arka miline bağlanmış olan bir dişli sistemi pervanenin sağa-sola, aşağı yukarı hareket etmesini sağlayarak vantilatörün daha büyük bir alanı etkisi altına almasını sağlar. Vantilatörün etkisi artırmak için seçilen motorun hız konumu kademesi yükseltilir. Ayrıca bir düğme vasıtasıyla pervanenin sağa sola veya aşağıya-yukarıya hareketi kontrol edilebilir. Piyasada üzerinde lamba, termometre, radyo vb. aksesuarları olan vantilatörler de bulunmaktadır.

Özellikle tavan ve duvar tipi sabit monte edilen vantilatörlerin metal aksamları topraklanmalıdır.

grey

Yapısı

Yapı olarak üç parçadan oluşur.

  1. Pervane
  2. Motor
  3. Gövde

Yukarıda belirtilen bölümler kullanım amacı, çalışma sıcaklığı ve akışkanın cinsine göre çeşitlilik gösterir. Buna bağlı olarak pek çok vantilatör çeşidi vardır;

  • Endüstriyel uygulamalarda; soğuk hava tesisleri, malzeme taşıma, ayrıştırma, havalandırma, havanın karıştırılması gereken yerler, katı yakıtlı kazanlarda yakıt üfleme, soğutma sistemleri, ısıtma sistemleri, elektrik üretim santralleri,
  • Domestik (evsel) uygulamalarda; Fırın üzeri davlumbazlarda, banyo, tuvaletlerde vb.
  • Konfor uygulamaları; toplantı salonları, sinemalar, restoranlar, sigara odaları gibi kullanım alanları örnek olarak gösterilebilir ama bunlar dışında da pek çok kullanım alanı vardır.

Günümüzde vantilatörler elektrik motoru ile birlikte kullanılır, çünkü elektrik motoru ile çalışan vantilatörler çok daha az yer kaplar, bakım gerektirmez, hafif ve daha uzun ömürlü olurlar.

Çalışma Prensibine Göre Vantilatör Tipleri

  • Emiş (Dönüş) Fanı
    • Bu fan ortamdaki havayı emdiğinden aspiratör olarak adlandırılır. Bu rehber kapsamında değildir.
  • Veriş (Besleme) Fanı
    • Bu fan ortamdaki havanın sirküle edilmesini sağladığından vantilatör olarak adlandırılır. Fanın hareketli elemanı olan çarkı, hava üzerinde iş yapar ve ona statik ve kinetik enerji kazandırır. Havaya kazandırılan bu statik ve kinetik enerjilerin birbirine oranı, fanın türüne bağlıdır. Bu fanlar, iklimlendirilen mahalde havanın uygun miktarda dönmesini sağlar. Minimum miktardan daha fazla hava alınması durumunda, aşırı basınç oluşumunu engeller ve veriş (besleme) fanının daha küçük bir statik basınca karşı çalışmasını sağlarlar.

grey grey grey

V. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER

  • Gerilimli bölümlerin erişilebilirliğinin yeterli önlemlerle engellenememesi sonucunda elektrik çarpma tehlikesi
  • Kullanım sırasında cihazın ya da cihaz kablosunun aşırı ısınması sonucu yangın çıkarma tehlikesi
  • Cihaz fişinin uygunsuz olması sonucu elektrik çarpma ya da yangın tehlikesi
  • Cihazın kullanımı esnasında sıvı teması sonucu elektrik çarpma riski
  • Kesik ve kesilme (Fan çalışırken herhangi bir şekilde kağıt, parmak vb gibi maddelerin koruma gövdesinden içeri sokulması)