1. GİRİŞ
2003/37/AT “Tarım veya Orman Traktörleri, Bunların Römorkları ve Birbiriyle Değiştirilebilir Çekilen Makinaları ile Sistemleri, Aksamları, Ayrı Teknik Üniteleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (TORTOY) kapsamında yer alan Kategori T: Tekerlekli traktörler, piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinde kullanılmak üzere hazırlanmıştır.
2. AMAÇ
Kategori T: Tekerlekli traktörler, Kategori C: Paletli traktörler, Kategori R: Römorklar ve Kategori S: Birbiriyle değiştirilebilir çekilen makinaların piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinde amaç;
- Tip onay belgesi olmayan ürün ve firmaların tespit edilerek gerekli yaptırımların uygulanması,
- Riskli araçların piyasaya arzının engellenmesi,
- Üretici ve ithalatçıların belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanmasıdır.
3. DAYANAK
- 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
- Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik
- Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
- 2003/37/AT “Tarım veya Orman Traktörleri, Bunların Römorkları ve Birbiriyle Değiştirilebilir Çekilen Makinaları ile Sistemleri, Aksamları, Ayrı Teknik Üniteleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (TORTOY)
4. ÜRÜN HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER
4.1. Tanımlar
- Araç: Tarım veya ormancılıkta kullanılması tasarlanan tamamlanmış herhangi bir traktör ve bu traktörlerin çektiği römork veya birbiriyle değiştirilebilir çekilen makinalar ve sistemlerdir.
- Tam/Tamamlanmış Araç: Çok aşamalı AT tip onayı işlemleri sonucu bu rehberde verilen Yönetmeliğin ilgili bütün şartlarını sağlayan araçtır.
- Araç Kategorisi: Benzer tasarım özelliklerine sahip araçlar grubudur.
- Aksam: Bir aracın parçası olarak tasarlanan, bu araçtan bağımsız olarak da tipi onaylanabilen bir tertibattır.
- AT: Avrupa Topluluğu
- AT Tip Onayı: Onay kuruluşu tarafından bir araç, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin bu rehberde verilen Yönetmeliğin ilgili teknik şartlarını sağladığının belgelenmesi işlemidir.
- AT Tip Onayı Belgesi: Onay kuruluşu tarafından sağlanacak bilgilerin hangileri olduğunu belirten formdur.
- Aksam Tip Onayı Belgesi: Araç aksamlarının imalat ve teknik özelliklerini belirten formdur.
- Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
- Teknik Dosya: Bu Yönetmelikte veya ayrı bir yönetmelikte sağlanan bilgi dokümanı gereğince başvuru sahibi tarafından teknik servise veya onay kuruluşuna sunulan ve bilgi, çizim ve fotoğrafları içeren komple klasör veya dosyadır.
- İmalatçı: Tip onayı işlemlerinin bütün unsurlarından ve imalatın uygunluğunun sağlanmasından onay kuruluşuna karşı sorumlu olan ve araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite imalatının bütün aşamalarıyla doğrudan ilgili olması dikkate alınmayan gerçek veya tüzel kişi; ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişi veya; Kendi kullanımı amacıyla, bir aracı, sistemi, aksamı veya ayrı teknik üniteyi tasarımlayan, tasarımlamış olan, imal eden veya imal etmiş olan herhangi bir gerçek veya tüzel kişi, Bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite herhangi bir zamanda piyasaya arz edildiğinde veya hizmete girdiğinde bu Yönetmeliğe uygunluğu sağlamaktan sorumlu olan herhangi gerçek veya tüzel kişidir.
- İmalatçı Temsilcisi: Bu rehberde verilen Yönetmeliğin kapsadığı alanda yetkili kuruluşa karşı imalatçıyı temsil etmek ve onun adına hareket etmek üzere imalatçı tarafından görevlendirilen, gerçek veya tüzel bir kişidir.
- Komisyon: Avrupa Komisyonu
- Onay Kuruluşu: Bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin onayının bütün unsurlarından sorumlu olan, gerektiğinde tip onaylarını veren ve geri çeken, üye ülkelerdeki onay kuruluşları için temas noktası olarak hizmet veren kurumdur.
- Teknik Servis: Bir deney laboratuvarı olarak onay kuruluşu adına bizzat onay kuruluşu tarafından da yerine getirilebilecek gerekli deneyleri yapmak veya bir uygunluk değerlendirme kuruluşu olarak yine onay kuruluşu adına bizzat onay kuruluşu tarafından da yerine getirilebilecek ilk değerlendirmeyi ve diğer deney veya muayeneleri yapmak üzere Onay Kuruluşu tarafından görevlendirilmiş akredite edilmiş kuruluş veya kurumdur.
- Uygunluk Belgesi: Bu rehberde verilen Yönetmeliğe göre onaylanmış belirli bir aracın imalatı sırasında geçerli bütün düzenlemelere uygun olduğunu ve herhangi bir ilave denetleme yapılmadan bütün üye ülkelerde tescil edilebileceğini veya hizmete girebileceğini belirten, imalatçı tarafından verilen dokümandır.
- Traktör: Ana fonksiyonu çekme gücü sağlamak olan ve tarım veya ormancılık işlerini yerine getirmek için tasarımlanmış birbirleriyle değiştirilebilen donanımı çekmek, itmek, taşımak veya tahrik etmek veya tarım veya orman römorklarını çekmek için özel olarak tasarımlanmış, en az iki dingilli, azamî tasarım hızı 6 km/h’den az olmayan, tekerlekli veya paletli, motorlu tarım veya orman traktörüdür.
- Kategori T1 Tipi Tekerlekli Traktörler: Azamî tasarım hızı 40 km/h’den fazla olmayan, sürücüye en yakın dingilin asgarî iz genişliği 1150 mm’den az olmayan, çalışır durumdaki yüksüz kütlesi 600 kg’dan fazla olan ve alt açıklığı 1000 mm’den fazla olmayan tekerlekli traktörlerdir.
- Kategori T2 Tipi Tekerlekli Traktörler: Azamî tasarım hızı 40 km/h’den fazla olmayan, asgarî iz genişliği 1150 mm’den az olan, çalışır durumdaki yüksüz kütlesi 600 kg’dan fazla olan ve alt açıklığı 600 mm’den fazla olmayan tekerlekli traktörlerdir. Bununla birlikte, traktörün ağırlık merkezinin yüksekliği (zemine göre ölçülen), her bir dingil için ortalama asgarî iz genişliği ile bölündüğünde 0,90’ı aşarsa, azamî tasarım hızı 30 km/h’e kadar sınırlanır.
- Kategori T3 Tipi Tekerlekli Traktörler: Azamî tasarım hızı 40 km/h’den fazla olmayan ve çalışır durumdaki yüksüz kütlesi 600 kg’dan fazla olmayan tekerlekli traktörlerdir.
- Kategori T4 Tipi Tekerlekli Traktörler: Azamî tasarım hızı 40 km/h’den fazla olmayan, özel amaçlı tekerlekli traktörlerdir.
- Kategori T5 Tipi Tekerlekli Traktörler: Azamî tasarım hızı 40 km/h’den fazla olan tekerlekli traktörlerdir.
4.2. Teorik Bilgiler
Avrupa Birliği tarafından direktif olarak yayımlanan ve Bakanlığımızca yönetmelik olarak uyumlaştırılarak yürürlüğe konulan motorlu araçlarla ilgili yönetmeliklerdir. Bu yönetmelikler, aksam, sistem ve ayrı teknik üniteleri ve komple araç tip onayını kapsar. Yönetmeliklerin tümüne mevzuat.gov.tr adresinden erişilebilir. AT
Yönetmelikleri “e” ifadesi ile gösterilir ve komple araç için “e” ifadeli AT Tip Onay belgesi verilir. Bu belge, AB üyesi ülkeler tarafından verilir ve ülkemizde de geçerlidir. Ancak, ülkemiz AB üyesi olmadığı için, Bakanlığımız tarafından komple araçlarda “e” ifadeli AT Tip Onay belgesi verilememekte; yalnızca “TR” ifadeli Ulusal Tip Onayı verebilmektedir. AT Yönetmelik listesine aşağıdaki adresten ulaşılabilir.
5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER
Traktörler ve bu traktörlerin çektiği römorklar veya çekilebilir makinaların yollarda ve kullanım yerlerinde kaza riskini azaltmak için uyarı, sinyal ve aydınlatma aksamları yeterli olmalıdır.
Traktörler, kullanılırken arazinin engebeli olması traktörlerin devrilmesine sebep olabilmekte ve üst koruması olmayan traktörler kullanıcısı için hayati tehlike oluşturmaktadır.
Traktörler ve bu traktörlerin çektiği römorklar veya çekilebilir makinaların temel güvenlik gereklerinin ve testlerinin zorunlu olmasından dolayı, denetimlerde tip onay işareti ve/veya tip onay belgesi aranması gereklidir.