I. GİRİŞ
Ağır ve uzun taşıtlar ve bunların römorklarının görünürlüğünü ve tanınmasını artırmak için kullanılan geri yansıtıcı işaretlemeler kullanılmaktadır. İşaretlemenin amacı, görünürlüğü arttırmak ve yol kullanıcılarının ağır ve uzun araçları fark etmelerini kolaylaştırmaktır.
II. AMAÇ
Geri yansıtıcı işaretleme malzemelerine yönelik piyasa gözetimi ve denetimindeki amaç;
- Geniş kapsamlı bir ürün araştırması yapılarak marka/model ve işlev bazında ürünlerin tespit edilerek piyasa taraması gerçekleştirilmesi,
- İthalat aşamasında bu ürünlere yönelik denetim gerçekleştirilmediğinden tüketicinin korunması amacıyla riskli ürünler belirlenerek bu ürünlerin piyasaya arzının durdurulması ve bertaraf edilmesinin sağlanması,
- Firmalar arası haksız rekabetin önlenmesi, üretici ve ithalatçıların belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanması,
- Denetimler ve alınan önlemler ile piyasada farkındalık oluşturulması,
- Riskli ürünlerin piyasaya arzının engellenmesi ile araç ve aksamlardan kaynaklanan trafik kazalarının azaltılması,
- Tip onay belgesi olmayan ürün ve firmaların tespit edilerek gerekli yaptırımların uygulanmasıdır.
III. DAYANAK
- 4703 Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
- UNECE BM/AEK R-104 Ağır ve Uzun Taşıtlar ve Römorkları İçin Geri Yansıtıcı İşaretlemelerin Onayı İle İlgili Hükümler esas alınarak hazırlanmıştır.
IV. ÜRÜN HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER
1. Ürün Hakkındaki Tanımlar
- Geri Yansıtma: Aydınlanma akısının geldiği yöne yakın yönlerde geri döndüğü ve bu özelliğin aydınlanma akısı yönünün çok büyük değişmelerinde bile korunduğu yansımadır.
- Geri Yansıtıcı İşaretleme Malzemesi: Doğrudan aydınlatıldığında, geliş ışınımının nispeten büyük bir bölümünün geri yansıdığı bir yüzey veya cihazdır.
2. Ürünün Taşıması Gereken Temel Özellikler
- Geri yansıtıcı işaretleme malzemeleri fonksiyonlarını yeterince yerine getirecek ve normal kullanım halinde devam ettirecek şekilde imal edilmelidir. İlâveten, etkin çalışmalarına veya iyi şartlarda devamlılıklarını sürdürmelerine zarar verecek tasarım veya imalât hataları içermemelidir.
- Geri yansıtıcı işaretleme malzemeleri veya parçaları kolay sökülebilir olmamalıdır.
- Geri yansıtıcı işaretleme malzemelerinin dış yüzeyi kolay temizlenir olmalıdır. Bundan dolayı, kolay temizlemeyi engelleyebilecek çıkıntı ve tümsekler olmamalıdır.
3. Ürünün Özel Şartları
- Geri yansıtıcı işaretleme malzemeleri, Yönetmelikte yer alan şekil ve boyutlar kolorimetrik, fotometrik, fiziksel ve mekanik özellikleri de yerine getirmelidir.
- Geri yansıtıcı logolar, ayırt edici işaretlemeler veya harfler/karakterlerden tanıtımlar uygun olmalıdır. Toplam geri yansıtıcı alan 2 m²’den küçükse Sınıf “D” işaretleme malzemelerinden oluşabilir. Toplam geri yansıtıcı alan en az 2 m² ise Sınıf “E” kullanılmalıdır.
- “D” sınıfı işaretleme malzemeleri için geri yansıtma kat sayısının azami değerleri Yönetmelik, Ek 7, Çizelge 2’de tanımlanan değerden küçük veya ona eşit olup ayırt edici işaretlemelerde, grafiklerde kullanılmaları amaçlanmıştır.
- “E” sınıfı işaretleme malzemeleri için geri yansıtma kat sayısının maksimum değerleri Yönetmelik Ek 7, Çizelge 2›de tanımlanan değerlerin yüzde 33›ünden küçük veya ona eşittir.
- Kullanımda Sınıf “E” nin tamamen renkli logoları ve işaretlemeleri için baskı işlemlerinde zemin veya art alan olarak amaçlanan beyaz geri yansıtıcı işaretleme malzemeleri, basılmamış boş alanlar olmaksızın Sınıf “D” malzemeler için Yönetmelik Ek 7 Çizelge 2’deki özelliklere uygun olabilir ve bu malzemeler Sınıf “D/E” olarak işaretlenmelidir.
4. Tip Onayı İşareti
Aşağıdaki onay işaretlemesini taşıyan geri yansıtıcı işaretleme malzemesi 0001148 onay numarasıyla Almanya’da (E1) onaylanmıştır. Onay numarasının ilk iki rakamı onayın 104 numaralı Yönetmeliğin ilk şeklindeki şartlara uygun olarak verildiğini göstermektedir. “C” sembolüyse, kontur/şerit işaretlemesi için amaçlanan geri yansıtıcı malzemenin sınıfını göstermektedir. “D” sembolü ayırt edici işaretleme/grafik malzemesinin sınırlı bir alan için amaçlandığını, “E” sembolü de ayırt edici işaretleme/grafik malzemesinin genişletilmiş alan için amaçlandığını gösterir.
Not: Onay numarası ve ilâve sembol daireye yakın ve “E” harfinin yukarısına veya aşağısına veya onun sağına veya soluna konulmalıdır. Onay numarasının rakamları “E” harfinin aynı tarafında bulunmalı ve aynı yöne bakmalıdır. Onay numarasıyla ilâve sembol çap doğrultusunda birbirlerinin karşısına gelecek şekilde yerleştirilmelidir. Diğer sembollerle karışmalarını önlemek amacıyla onay numaraları olarak Romen rakamları kullanılmamalıdır.
V. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER
Piyasaya geri yansıtıcı işaretleme malzemesi adı altında arz edilmiş yansıtıcı özelliği olmayan pek çok ürün bulunabilmektedir. Günışığında net olarak belirgin olmasa da, denetim esnasında uygulanacak kuvvetli ışıkla (el feneri, cep telefonu/fotoğraf makinesi flaşı gibi) ürünün yansıtıcı özelliği tespit edilebilmektedir.