Martoy Cihazları – CE Belgesi

1. GİRİŞ

“Motorlu Taşıtlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği” kapsamına giren araçlarda kullanılmak üzere tasarlanan dolaylı görüş cihazlarının (aynalar) tasarım, üretim ve depolanması aşamalarında uyulması gereken güvenlik gereklerini belirtmektedir. Aynalar, aracın çevresinde bulunan ve doğrudan görüşle gözlenemeyen trafik alanını gözlemlemek için araç sürücüsü tarafından kullanılmaktadır.

2. AMAÇ

Aynalara yönelik gerçekleştirilecek piyasa gözetimi ve denetimindeki amaç;

  • Geniş kapsamlı bir tarama yapılarak marka/model bazında ürünlerin tespiti,
  • Tespit edilen ürünlerin uygunluk seviyelerinin belirlenmesi,
  • Yapılan tespitler ışığında riskli ürünler ve risk teşkil eden firmaların belirlenmesi,
  • Tip Onayı Belgesi ve mevzuata uygun Tip Onayı İşareti taşımayan ürünlerin piyasada dolaşımının engellenmesi,
  • Haksız rekabetin önlenmesi, üretici ve ithalatçıların belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanması,
  • Denetimler ve alınan önlemler ile piyasada farkındalık oluşturulmasıdır.

3. DAYANAK

  • 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna,
  • Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğe,
  • Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliğine,
  • BM/AEK R-46 Dolaylı Görüş Cihazları Ve Bu Cihazların Montajı Bakımından Motorlu Taşıtların Onayı İle İlgili Hükümler Teknik Düzenlemesine dayanılarak hazırlanmıştır.

4. ÜRÜN HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

4.1. Aynalar İle İlgili Temel Kavramlar

Ayna: Işığın tamamına yakın bir kısmını düzgün olarak yansıtan, camın bir tarafının gümüş veya başka bir metalle kaplanması sonucu elde edilen cisimdir.

İlk aynalar metal yüzeylerin parlatılmasıyla elde edilmiştir. Daha sonraları ise cam levhaların bir yüzeyi civa amalgamları ile kaplanarak aynalar üretilmeye başlanmıştır. Günümüzde ise genellikle cam levhaların bir yüzü, ince bir gümüş tabakası (bazen alüminyum, altın, platin kullanılır) ile sırlanarak elde edilir.

Görüş Alanı: Üç boyutlu bir mekânın veya nesnenin bir dolaylı görüş cihazı yardımıyla gözlemlenebildiği ve görülebilir hâle getirildiği bölümdür. Bir aynanın iki kenarına gözden gönderilen ışınlar şekildeki gibi aynada yansır. Yansıyan bu ışınlar ile ayna arasında kalan alan görüş alanıdır. Bu yansıyan ışınların üzerinden geçtiği noktalar ve bu ışınlar arasında kalan noktaları görebilmek mümkündür.

grey

Aynalar yansıtıcı yüzey biçimlerine göre düzlem ayna ve küresel ayna olarak ayrılırlar.

Düzlem aynada; cismin görüntüsü ayna düzlemine göre simetrik ve aynı büyüklüktedir; fakat sağı ve solu yer değiştirmiştir. Sol el, görüntünün sağ tarafında görünür.

Küresel Çukur (Konkav) Aynada; görüntü cismin aynaya uzaklığına göre değişir. Çukur aynalardaki görüntü cisimden daha büyüktür. Çukur aynalarda ayna eksenine paralel gelen ışınlar, tek bir noktada (odak noktasında) toplanır.

Bu tür aynalarda yalnız görüntünün büyüklüğü değişmez. Görüntünün aynaya uzaklığı, cismin aynaya uzaklığından daha azdır. Otomobillerdeki geriyi görme aynalarında arkadan gelen otomobiller daha yakında gibi görülür. Gerçek uzaklıklarını anlamak için dönüp bakmak gerekir. Otomobil farlarında, projektörlerde, güneş fırınlarında kullanılır. Çok büyük astronomi teleskoplarında yansıtıcı (reflektör) denilen içbükey aynalar vardır.

Küresel Tümsek (Konveks) Aynalarda; cisimlerin görüntüsü cisimden daha küçüktür. Ancak bu aynaların görüş alanı çukur ya da düz aynalardan daha geniştir.

“Dolaylı Görüş Cihazları ve Bu Cihazların Montajı Bakımından Motorlu Taşıtların Onayı İle İlgili Hükümler (ECE R-46)” Teknik Düzenlemesinde aynalar; “Madde 15.2.4’te tarif edilen görüş alanları içerisinde taşıtın arka, yan veya ön tarafında açık bir görüş vermek için tasarlanan, periskop benzeri cihazlar hariç, herhangi bir cihaz” olarak tanımlanmıştır.

4.2. Mevzuattaki Ayna Çeşitleri

  • a. İç Ayna: Aracın yolcu bölmesine takılabilen aynalardır.
  • b. Dış Ayna: Aracın dış yüzeyine takılabilen aynalardır.
  • c. Gözlem Aynası (Görüş Aynası): R-46 Madde 15.2.4’te tarif edilenlerden farklı görüş alanları sunmak amacıyla taşıtın içine veya dışına takılabilen Madde 2.1.1’de tarif edilenlerden farklı bir aynadır.

4.3. Ayna Sınıfları

Aynı sınıftaki aynalar bir veya birkaç ortak özelliğe veya işleve sahip olan aynalardır. Aynalar aşağıdaki şekilde sınıflandırılır:

  • a. Sınıf I: ‘İç dikiz aynası’ R-46 Madde 15.2.4.1’de tarif edilen görüş alanını sağlar.
  • b. Sınıf II ve Sınıf III: ‘Ana dış dikiz aynası’ R-46 Madde 15.2.4.2 ve Madde 15.2.4.3’te tarif edilen görüş alanlarını sağlar.
  • c. Sınıf IV: ‘Geniş açılı dış ayna’ R-46 Madde 15.2.4.4’te tarif edilen görüş alanını sağlar.
  • d. Sınıf V: ‘Yakın mesafe dış aynası’ R-46 Madde 15.2.4.5’te tarif edilen görüş alanını sağlar.
  • e. Sınıf VI: ‘Ön ayna’ R-46 Madde 15.2.4.6’da tarif edilen görüş alanını sağlar.

4.4. Aynalar Üzerinde Yer Alması Gereken İşaretlemeler

Aynalar üzerinde ECE R-46 Teknik Düzenlemesine göre tip onayı işareti ve numarası bulunmalıdır. Aynalar üzerinde bulunması gereken işaretlemeler ve özellikleri VII. Bölümdeki kontrol listesinde detaylı olarak verilmiştir. Aşağıda sınıf II motorlu taşıt aynası üzerinde bulunması gereken örnek bir işaretleme verilmiştir.

grey

Bir dolaylı görüş cihazına iliştirilmiş olan yukarıdaki onay işareti, aynanın Regülasyon 46’ya göre 022439 onay numarasıyla Hollanda’da (E4) onaylanmış bir Sınıf II dikiz aynası olduğunu gösterir.

Onay numarasının ilk iki basamağı, bu onayların verildiği tarihte, Regülasyon 46’nın 02 serisi değişiklikleri hâlihazırda içerdiğini gösterir. Onay numarası ve ilave sembol, daireye yakın ve “E” harfinin yukarısına veya aşağısına veya soluna veya sağına yerleştirilmelidir. İlave sembol onay numarasının tam aksi tarafında olmalıdır.

Aynaların araç üzerine yerleştirilebilmesi için aksam tip onayının yanı sıra, dolaylı görüş cihazlarının montajı bakımından tip onayı da alınması gerekmektedir.

grey

5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER

Teknik düzenlemesine uygun olarak üretilmeyen bir motorlu taşıt aynası;

  • Temel eğrinin veya ayna boyutlarının uygunsuz olması durumunda, görüş alanının yeterli açıyı sağlamaması,
  • Yüzey katsayısının olması gereken değerden faklı olması durumunda, gerideki cisimleri olması gerekenden daha farklı bir uzaklıkta göstermesi,
  • Ayna camının iç kısmındaki kaplamanın (sır) deforme olması durumunda yansıtma katsayısının düşmesi ve gereken yansıtma görevini tam olarak yerine getirememesi,
  • Yansıtıcı yüzeyin, normal kullanım sırasında kötü hava şartlarına maruz kaldığında yansıtma özelliklerini yitirmesi, gibi riskler taşımaktadır.