M ve N Kategorisi Araçlar – CE Belgesi

1. GİRİŞ

2007/46/AT “Motorlu Araçlar ve Römorkları  Tip Onayı Yönetmeliği (MARTOY)” kapsamında M ve N kategorisi araçların piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinde kullanılmak üzere hazırlanmıştır.

2. AMAÇ

M ve N kategori araçların piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri ile amaçlanan;

  • Riskli araçların piyasaya arzının engellenmesi ile araçlardan kaynaklanan trafik kazalarının azaltılması,
  • Firmalar arası haksız rekabetin önlenmesi, üretici ve ithalatçıların belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanması
  • Tip onay belgesi olmayan ürün ve firmaların tespit edilerek gerekli yaptırımların uygulanmasıdır.

3. DAYANAK

  • 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun,
  • Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik,
  • Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği,
  • 2007/46/AT “Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (MARTOY)”,
  • Avrupa Birliği Direktifleri,
  • Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Regülasyonları esas alınarak hazırlanmıştır.

4. ÜRÜN HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

4.1. Tanımlar

  • Aksam: Bir aracın parçası olarak kullanılmak üzere tasarlanmış, herhangi bir düzenleyici mevzuatın şartlarına tabi olan ve düzenleyici mevzuatın bu konuda açık hükümler içerdiği durumlarda araçtan bağımsız olarak tip onayı verilebilen bir tertibatı,
  • Araç: Bir motorlu araç veya römorku,
  • Araç tipi: MARTOY ekinde yer alan Ek II’nin Bölüm B’sinde belirtilen temel hususlar bakımından herhangi bir farklılık göstermeyen belirli bir kategoriye giren ve çeşitli varyant ve versiyonlar içerebilen aracı,
  • Araç kategorisi: Benzer tasarım özelliklerine sahip araçlar grubu,
  • AT: Avrupa Topluluğunu,
  • AT tip onayı belgesi: MARTOY ekinde yer alan Ek VI’da ya da ayrı bir yönetmelik veya düzenlemenin karşılık gelen ekinde belirtilen belge ile bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek IV’ün Bölüm I
    veya Bölüm II’sinde liste halinde verilen BM/AEK Regülasyonlarından herhangi birinin ilgili ekinde belirtilen ve tip onayı belgesine eşdeğer olduğu kabul edilen bildirim formunu,
  • Ayrı teknik ünite: Bir aracın parçası olarak kullanılmak üzere tasarlanmış, herhangi bir düzenleyici mevzuatın hüküm ve şartlarına tabi olan ve düzenleyici mevzuatın bu konuda açık hükümler içerdiği durumlarda, sadece belirli bir veya birkaç araç tipiyle bağlantılı olarak, araçtan bağımsız bir şekilde tip onayı verilebilen bir tertibatı,
  • Ayrı yönetmelik veya düzenleme: MARTOY ekinde yer alan Ek IV’ün Bölüm I’inde liste halinde verilen bir yönetmelik veya düzenleme ile bunların uygulanmasına ilişkin mevzuatı,
  • Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
  • Bilgi dokümanı (Tanıtım belgesi): MARTOY ekinde yer alan Ek I veya Ek III’te ya da ayrı bir yönetmelik veya düzenlemenin ilgili ekinde belirtilen, bir başvuru sahibi tarafından temin edilmesi gereken zorunlu bilgileri sıralayan ve elektronik ortamda da sunulabilen belgeyi,
  • Bilgi dosyası (Tanıtım dosyası): Başvuru sahibi tarafından temin edilen her türlü bilgi dokümanı, dosya, veri, çizim, fotoğraf ve benzeri dokümanlar dahil olmak üzere elektronik ortamda da sunulabilen dosyanın bütününü,
  • Bilgi paketi (Tanıtım paketi): Teknik servis veya Onay Kuruluşu tarafından kendi görev ve sorumlulukları çerçevesinde bilgi dosyasına ilave edilen deney raporları ve diğer bütün belgelerle birlikte oluşturulan ve elektronik ortamda da sunulabilen bilgi dosyasını,
  • BM/AEK Regülasyonu: 30/9/1996 tarihli ve 96/8657 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olunan, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) İç Ulaşım Komitesince hazırlanan 1958 Tekerlekli Araçların, Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda Kullanılan Aksam ve Parçaların Müşterek Teknik Talimatlarının Kabulü ve Bu Talimatlar Temelinde Verilen Onayların Karşılıklı Tanınması Koşullarına Dair Anlaşma ekinde yer alan teknik düzenlemeyi,
  • Çok aşamalı tip onayı: Aracın tamamlanma durumuna bağlı olarak, tamamlanmamış veya tamamlanmış bir araç tipinin bu Yönetmeliğin ilgili idari hüküm ve teknik şartlarını sağladığını gösteren onaylama usulünü,
  • Düzenleyici mevzuat: Ayrı bir yönetmelik veya düzenleme ya da gözden geçirilen 1958 Anlaşması ekindeki BM/AEK Regülasyonunu,
  • E İşareti: Otomotiv ürünlerinin ilgili Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UN-ECE) regülasyonlarına uygunluğunu gösteren işaretti,
  • e İşareti: Otomotiv ürünlerinin ilgili Avrupa Topluluğu mevzuatına (AT Yönetmelikleri) uygunluğunu gösteren işaretti,
  • Hibrit elektrikli araç: Mekanik tahrik için gerekli enerjiyi araç üzerinde depolanmış tüketilebilen bir yakıt veya akü, kondansatör, volan/jeneratör gibi elektrik enerjisi veya güç depolama cihazından alan aracı,
  • İmalatçı: Tip onayı veya yetkilendirme sürecinin bütün aşamalarında ve imalat uygunluğunun sağlanmasında Onay Kuruluşuna karşı sorumlu olan ve onay sürecinin konusu olan araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin bütün imalat aşamalarında doğrudan yer almasının şart olmadığı kişi veya kuruluş ile temsilcileri,
  • İmalatçı temsilcisi: İmalatçı tarafından MARTOY kapsamına giren konularda Onay Kuruluşu nezdinde imalatçıyı temsil etmek ve imalatçı adına hareket etmek üzere usulüne uygun bir şekilde görevlendirilmiş olan herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi,
  • Kademeli tip onayı: Araçla ilgili sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelere ilişkin çeşitli AT tip onayı belgelerinin kademeli bir şekilde elde edildiği ve sonunda aracın tamamına tip onayı verilmesiyle sonuçlanan bir araç onay işlemini,
  • Karma tip onayı: Tüm araç onayının nihai aşamasında, bir veya daha fazla sistem için ayrı ayrı AT tip onayı belgesi verilmesi gerekmeksizin, bu sistemler için de onayların elde edildiği kademeli tip onayı işlemini,
  • Komisyon: Avrupa Komisyonunu,
  • Motorlu araç: Kendi güç tahriki ile hareket eden, en az dört tekerleği bulunan, azami tasarım hızı 25 km/h’den fazla olan, tam, tamamlanmış veya tamamlanmamış bir aracı,
  • M1 Kategorisi: Yolcu taşımasında kullanılan ve sürücü dahil en fazla 9 oturma yeri olan motorlu aracı,
  • M2 Kategorisi: Yolcu taşımasında kullanılan, sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri olan ve azami ağırlığı 5 tonu aşmayan motorlu aracı,
  • M3 Kategorisi: Yolcu taşımasında kullanılan, sürücü dahil 9’dan fazla oturma yeri olan ve azami ağırlığı 5 tonu aşan motorlu aracı,
  • N1 Kategorisi: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 3.5 tonu aşmayan motorlu aracı,
  • N2 Kategorisi: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 3.5 tonu aşan, ancak 12 tonu aşmayan motorlu aracı,
  • N3 Kategorisi: Yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 12 tonu aşan motorlu aracı,
  • Onay Kuruluşu: Bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin tip onayından ya da münferit bir araç onayından her yönüyle sorumlu olan, yetkilendirme sürecini yürütmeye, onay belgelerini düzenlemeye ve gerektiğinde geri çekmeye, diğer onay kuruluşlarının başvurabileceği bir makam olarak hareket etmeye, teknik servisleri görevlendirmeye ve imalatçıların imalat uygunluğuyla ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesini temin etmeye yetkili olan, üye ülkelerdeki kurum veya kuruluşu ve Türkiye’de Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
  • Orijinal parça veya donanım: Bir aracın imalatçısı tarafından söz konusu aracın montajında kullanılacak parça veya donanımların imal edilmesi amacıyla sağlanan özellikler ve imalat standartlarına uygun olarak imal edilen, aynı imalat bandında imal edilen parça veya donanımı da kapsayan, aksi kanıtlanmadığı sürece parça imalatçısının, bu parçaların kalite açısından söz konusu aracın montajında kullanılacak aksamla aynı düzeyde ve araç imalatçısı tarafından belirlenen özellikler ve imalat standartlarına uygun olarak imal edilmiş olduğunu tasdik etmesi halinde, söz konusu parçaların orijinal parçalar olduğu kabul edilen parça veya donanımı,
  • Römork: Kendinden tahrikli olmayan, motorlu bir araç tarafından çekilmek üzere tasarımlanmış ve imal edilmiş tekerlekli bir aracı,
  • Sistem: Bir araçta bir veya birkaç özel işlevi yerine getirmek üzere bir araya getirilmiş ve herhangi bir düzenleyici mevzuatın şartlarına tabi olan tertibat grubunu,
  • Tam araç: MARTOY ilgili teknik hüküm ve şartlarını karşılamak için herhangi bir şekilde tamamlanması gerekmeyen aracı,
  • Tamamlanmamış araç: MARTOY ilgili teknik hüküm ve şartlarını karşılamak için en az bir aşamadan daha geçmesi gereken herhangi bir aracı,
  • Tamamlanmış araç: Çok aşamalı tip onayı sürecinin sonunda ortaya çıkan ve MARTOY ilgili teknik şartlarını karşılayan bir aracı,
  • Tek aşamalı tip onayı: Bir aracın tek bir işlemde bir bütün olarak onaylandığı bir tip onayı işlemini,
  • Teknik servis: Bir deney laboratuvarı olarak onay kuruluşu adına bizzat onay kuruluşu tarafından da yerine getirilebilecek gerekli deneyleri yapmak veya bir uygunluk değerlendirme kuruluşu olarak yine onay kuruluşu adına bizzat onay kuruluşu tarafından da yerine getirilebilecek ilk değerlendirmeyi ve diğer deney veya muayeneleri yapmak üzere Onay Kuruluşu tarafından görevlendirilmiş bir kuruluş veya kurumu,
  • Temel araç: Çok aşamalı bir tip onayı sürecinin başlangıç aşamasında kullanılan herhangi bir aracı,
  • Tip onayı belgesi: Onay kuruluşunun belli bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin onaylandığını resmi olarak bildiren belgeyi,
  • Uygunluk belgesi: MARTOY ekinde yer alan Ek IX’da belirtilen imalatçı tarafından düzenlenen ve bu Yönetmeliğe uygun olarak onay verilmiş bir seri tipine ait bir aracın, imal edildiği dönemde yürürlükte olan bütün düzenleyici mevzuata uygun olduğunu teyit eden belgeyi,
  • Üye ülke: Avrupa Birliği üyesi bir ülkeyi,
  • Yetkili kuruluş: Bir onay kuruluşunu, atanmış bir kuruluşu veya onlar adına hareket eden bir akreditasyon kurumunu, ifade eder.

4.2. Genel Bilgiler

M ve N kategorisi araçların tip onayı işlemleri kapsamında Avrupa Birliği tarafından direktif olarak yayımlanan ve Bakanlığımızca uyumlaştırılarak yürürlüğe konulan yönetmeliklerin tamamına www. mevzuat.gov.tr adresinden ve BM/AEK regülasyonlarına ise www.unece.org adresinden ulaşılabilmektedir.

Tip onay başvuruları firmalar tarafından doğrudan onay kuruluşlarına veya onay kuruluşlarınca yetkilendirilen kurum ve kuruluşlara yapılmaktadır. Ülkemizde tip onayından sorumlu onay kuruluşu Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığıdır. Tip onayları kademeli tip onayı, tek aşamalı tip onayı ve karma tip onayı olmak üzere üç gruba ayrılır. M ve N kategorisi araçlarda genellikle kademeli tip onayı tercih edilmektedir. Kademeli tip onayı başvurusunda, MARTOY Ek III’te istenen bilgileri içeren bir bilgi dosyasıyla birlikte, Ek IV veya Ek XI’de listelenen uygulanabilir düzenleyici mevzuatın her birine ait istenen tip onayı belgelerinin ekleriyle birlikte dosyada bulunur.

grey

4.3. Tip Onay Belgesi

AT Yönetmelikleri “e” ifadesi ile gösterilir ve komple araç için “e” ifadeli AT Tip Onay belgesi verilir. Bu belge, AB üyesi ülkeler tarafından verilir ve ülkemizde de geçerlidir. Ancak, ülkemiz AB üyesi olmadığı için, Bakanlığımız tarafından komple araçlarda “e” ifadeli AT Tip Onay belgesi verilememekte; yalnızca “TR” ifadeli Ulusal Tip Onayı verebilmektedir.

Tip onayı belgesinin tanıtım bildirimi üç bölümden oluşmaktadır.

Bölüm I’de; kütle ve boyutlar gibi aracın yapısal özellikleri, motor, şanzıman, süspansiyonlar, donanımlar, gövde tipi gibi araca ilişkin genel bilgiler yer almaktadır.

Bölüm II’de; araç tipinin varyant ve versiyonlarına göre kombinasyonları gösteren detaylı çizelgeler yer almaktadır.

Bölüm III’de; araç tip onayını oluşturan aksam ve sistemlere ait tip onayı numaralarının yer almaktadır.

5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER

Sürücü ve yolcuların can ve mal güvenliğinin sağlanması bağlamında karayolları trafik mevzuatında belirtildiği üzere karayolunda seyreden araçların taşıması gereken asgari kriterler Bakanlığımızca yayımlanarak, yürürlüğe konulan tip onay mevzuatları ile hayata geçirilmiştir. Bilindiği üzere karayollarında seyreden araçların büyük bölümü M ve N kategorisi araçlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla bu sınıftaki araçların yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyma zorunluluğunu yerine getirmek üzere bütün yeni araçların ve bu araçlarda kullanılan sistem, aksam ve ayrı teknik ünitelerin asgari güvenlik gereklerini sağlaması gerekmektedir. M ve N kategorisi araçların taşıdığı riskleri belirtmek için araçların üzerinde bulunan aksam ve sistemlerin neler olduğunu sıralamak gerekecektir.

Hizmetlerimiz

Diğer CE Belgeli Ürünler

Diğer Yazılarımız