İki ve Üç Tekerlekli Mopetler (L1 – L2 Kategorisi Araçlar) – CE Belgesi

1. GİRİŞ

İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (MOTOY)(2002/24/AT); İki tekerlekli motorlu araçların  yapım ve kullanım bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uygunluğunu yerine getirmek üzere, iki veya üç tekerlekli motorlu araçlara, aracı oluşturan aksamların ve ayrı teknik ünitelerin tek tek onaylarının toplanarak, Araç Tip Onayı Belgesi verilmesine ilişkin hükümleri ve bunların uygulanmasına ait usul ve esasları belirlemektedir. Yönetmeliğe göre, bu araçlar 7 kategoride toplanmaktadır. Bu rehber içeriğinde mopet adı verilen L1e ve L2e kategorisi araçlara ilişkin bilgiler yer almaktadır. Piyasaya “Elektrikli Bisiklet” adı ile arz edilen ürünlerin bir kısmı motor gücü ve hız kapasitesi bakımından 2002/24/AT kapsamında L1e ve L2e kategorisinde değerlendirilmektedir.

2. AMAÇ

L1e (İki Tekerlekli Mopet) ve L2e (Üç Tekerlekli Mopet) sınıfı araçlara yönelik piyasa gözetimi ve denetimindeki amaç;

  • Geniş kapsamlı bir ürün araştırmasının yapılarak marka/model ve işlev bazında ürünlerin tespit edilerek piyasa taramasının gerçekleştirilmesi,
  • İthalat aşamasında bu ürünlere yönelik denetim gerçekleştirilmediğinden tüketicinin korunması amacıyla riskli ürünlerin belirlenerek bu ürünlerin piyasaya arzının bertaraf edilmesinin sağlanması,
  • Firmalar arası haksız rekabetin önlenmesi, üretici ve ithalatçıların belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanması,
  • Riskli ürünlerin piyasaya arzının engellenmesi ile bu araçlardan kaynaklanan trafik kazalarının azaltılması,
  • Tip onay belgesi olmayan ürün ve firmaların tespit edilerek gerekli yaptırımların uygulanmasıdır.

3. DAYANAK

  • 4703 Sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
  • Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik
  • Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
  • 2002/24/AT İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliğine (MOTOY) dayanılarak hazırlanmıştır.

4. ÜRÜN HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

4.1. Ürün Hakkındaki Tanımlar

2002/24/AT İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliğine göre mopetler tekerlek sayısına ve motor güç değerlerine göre L1e ve L2e kategorisinde sınıflandırılmaktadır.

1) İki tekerlekli tip olması durumunda aşağıdaki motor özelliklerine sahip;

  • i) İçten yanmalı tip durumunda, silindir kapasitesi 50 cm³’ü geçmeyen veya
  • ii) Elektrik motorlularda azami sürekli anma gücü 4 kW’ı geçmeyen araçlar L1e kategorisi kapsamında değerlendirilmektedir.

2) Üç tekerlekli tip olması durumunda aşağıdaki motor özelliklerine sahip;

  • i) Pozitif ateşlemeli tip ise, silindir kapasitesi 50 cm³’ü geçmeyen veya
  • ii) Diğer içten yanmalı motorlarda azamî net motor gücü 4 kW’ı geçmeyen veya
  • iii) Elektrik motorlularda azamî sürekli anma gücü 4 kW’ı geçmeyen araçlar L2e kategorisi kapsamında değerlendirilmektedir.

4.2. Mevzuat Kapsamı Dışında Kalan Araçlar ve Uygulama Dışı Hususlar

2002/24/AT İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (MOTOY) kapsamı dışında kalan araçlar ve uygulama dışında olan hususlar aşağıda belirtilmiştir.

  1. Azamî tasarım hızı 6 km/h’yi geçmeyen araçlar
  2. Yaya kontrollü olarak kullanıma yönelik araçlar
  3. Fiziksel engellilerin kullanımına yönelik araçlar
  4. Karayolu veya karayolu dışındaki şartlarda yapılan yarışmalarda kullanıma yönelik araçlar
  5. 92/61/AT Yönetmeliğinin uygulanma tarihinden önce kullanımda olan araçlar
  6. Tarımsal veya benzeri amaçlar için kullanılan traktör veya makinalar
  7. Simetrik olarak yerleştirilmiş, bir tekerleği önde, iki tekerleği arkada olan, özellikle karayolu dışında eğlence amaçlı kullanıma yönelik araçlar
  8. Azamî sürekli anma gücü 0,25 kW olan ve gücü tedricî olarak azalıp nihayetinde 25 km/h’ye ulaştıktan sonra veya pedal çevrilmeye ara verildikten hemen sonra kesilen bir yardımcı elektrik motoru ile donatılmış pedal destekli bisikletler

grey

4.3. Tip Onay İşaretlemesi

Tip Onay Numarası aşağıdakileri içermelidir.

Bölüm 1: Küçük harf “e” yi takiben tip onayını veren üye ülkenin ayrım kodu (numarası).

Bölüm 2: Temel yönetmeliğin numarası.

Bölüm 3: Tip onayına uygulanabilir son olarak değiştirilmiş yönetmeliğin numarası.

Bölüm 4: Temel tip onay numarasını göstermek için dört karakterli bir sıra numarası (uygulanabildiğinde başlarına 0’lar konularak). Her bir temel yönetmelik için bu sıra 0001“den başlamalıdır.

Bölüm 5: Kapsam genişletmeyi göstermek için iki karakterli bir sıra numarası (uygulanabildiğinde başlarına 0“lar konularak). Her bir tip onay numarası için bu sıra 00’dan başlamalıdır.

e11*2002/24*1289*00 İngiltere tarafından 2002/24 AT Yönetmeliğine göre verilen araç tip onay belgesi örneği

e4*2002/24*2285*03 Hollanda tarafından 2002/24 AT Yönetmeliğine göre verilen araç tip onay belgesi örneği (3.kapsam genişletmesi)

4.4. İmalatçı Bilgi Plakası ve Araç Tanıtım Numarası

4.4.1. İmalatçı Bilgi Plakası

Araçlarda, aşağıda bir örneği yer alan bir plaka ve işaretleme bulunmalıdır. Bu plaka ve işaretlemeler imalatçı veya imalatçı temsilcisi tarafından iliştirilmelidir.

İmalatçı bilgi plakası, kullanım esnasında normal olarak değiştirilmeyen kısma kolayca ulaşılabilir bir noktada sıkıca takılmalıdır. Aşağıdaki bilgiler sırasıyla, silinmez bir şekilde ve kolayca görülebilir olmalıdır. Araç bilgi plakasında aşağıdaki bilgiler yer almalıdır:

  1. İmalatçının adı,
  2. İki veya üç tekerlekli motorlu araçların tip onayı konusunda MOTOY’un 8 inci maddesi açıklandığı şekilde tip onay işareti,
  3. Araç tanıtım numarası (VIN),
  4. Statik ses seviyesi: …..devir/dakikada (min-1) …..db(A)

Yukarıdaki plaka örneğinde, ilgili araç ‘Stella Fabrica Motocicli’ Fabrikasında imal edilmiş ve 5364 sayısı ile İtalya (e3)’da tip onayı alınmıştır. Statik ses seviyesi, 3750 devir/dakikada 80 dB(A) olarak gösterilmektedir.

grey

4.4.2. Araç Tanıtım Numarası

Araç tanıtım numarası imalatçının bilgi plakasında yer almalıdır. Ayrıca, kolayca ulaşılabilen bir noktada, şasi veya çerçeve üzerinde silinmesini veya değişmesini önleyecek şekilde çekiçlenmeli veya damgalanmalı ve aracın sağ yarısı üzerinde yer almalıdır.

5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER

Tip onay belgesi bulunmadan piyasaya arz edilen L1e ve L2e kategorisi araçlar 2002/24/AT Yönetmeliğinin gereklerini sağlamadığından dolayı karayolu trafik güvenliği açısından tehlike arz etmektedir.

“Elektrikli Bisiklet” adı ile piyasaya arz edilen ürünlerin bir kısmı motor gücü ve hız kapasitesi bakımından 2002/24/AT kapsamında L1e ve L2e kategorisinde değerlendirilmektedir. 2002/24/AT Yönetmeliğinin 2. Maddesine göre azami motor gücü 0.25 kW, azami 25 km/h altında olan bu araçlar kapsam dışı olarak belirlenmiştir. Bu bakımdan denetimler sırasında “elektrikli bisiklet” olarak satılan ürünler motor gücü ve azami hız bakımından değerlendirilerek, 2002/24/AT kapsamındaki ürünler için tip onay belgesi aranmalı, 2002/24/AT kapsamı dışında yer alan elektrikli bisikletler ise 2006/42/AT Makina Emniyeti Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmelidir.