Exproof Switch (Anahtar) – CE Belgesi

Femko Belgelendirme; 2014/34/AB ATEX Yönetmeliği kapsamında ex-proof cihazlar (Potansiyel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanan, üretilen ekipman ve koruyucu sistemler) üreten imalatçılara, Patlamadan Korunma Dokümanı, Ek 3 (Modül B) AB Tip İncelemesi Modülü (seri üretim için belgelendirme), EK 4 (Modül D) İmalat Sürecinin Kalite Güvencesini Esas Alan Tipe Uygunluğu, EK 6 (Modül C1) Denetimli Ürün Deneyi ve Üretimin Dahili Kontrolünü Esas Alan Tipe Uygunluk, Ek 7 (Modül E) Ürün Kalite Güvencesini Esas Alan tipe uygunluk, EK 8 (Modül A) Madde 15.1.b (ii) Üretimin Dahili Kontrolü Modülü, Ek 9 (Modül G) Birim Doğrulamasını Esas Alan Uygunluk Modülü (seri üretimi olmayan, adetli üretimler için cihaz başı belgelendirme) gibi ATEX belgelendirme modülleri kapsamında Teknik Dosya Denetimleri ve Atex Sertifikası işlemlerinizin tümü için profesyonel hizmetler sunmaktadır.

1. GİRİŞ

Bu çalışma muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılan anahtarların (switch) tasarım ve üretiminde uyulması gereken güvenlik gerekliliklerini belirtmektedir. Anahtarlar, elektrik devrelerindeki akımı kesen ya da akımın bir iletkenden başka bir iletkene yön değiştirmesini sağlayan devre elemanlarıdır. ( Resim1-2)

grey

Buton, iterek üzerine basıldığında, makine veya yazılımlardaki devreyi kapayarak bir sürecin başlamasını ve kontrolünü sağlayan basit bir geçiş mekanizmasıdır. Buton ile anahtar arasındaki fark ise; butona basıldığında konum değiştirmesi ve aynı konumda kalabilmesi için sürekli kuvvet uygulanılmasını gerektirmesidir. Anahtarlar ise gerekli değişim sağlandıktan sonra sürekli kuvvet uygulanmasını gerektirmezler. Piyasada muhtelif tip ve görünümde anahtarlar bulunmaktadır.

Basınç anahtarları ile sıcaklık anahtarları ise giriş ucuna uygulanan basınç veya sıcaklık; belirlenen referans değerine (setpoint) ulaştığında elektrik kontaklarını kapatan türde bir anahtardır.

grey

Şalterler ise tek hareketle devre akımını ani olarak kesebilen, genellikle elle kumandalı olmakla birlikte otomatik olarak da devreyi açabilen nispeten büyük elektrik akımlarını kumanda eden anahtarlardır.

Genel olarak “Devre kesiciler” olarak adlandırılan anahtar, şalter ve butonların exproof nitelikte olanları muhtemel patlayıcı ortamları barındıran tüm üretim tesislerinde vb. alanlarda kullanılmaktadır.

2. AMAÇ

Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılan exproof anahtarlara yönelik gerçekleştirilecek piyasa gözetimi ve denetimindeki amaç:

  • Piyasada bulunan muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanan anahtarların marka / model bazında belirlenmesi,
  • İlgili mevzuata uygunluk seviyelerinin ve koruma tiplerinin tespiti,
  • Yapılan tespitler ışığında riskli ürünlerin ve bunların imâl/ithal eden firmaların belirlenmesi,
  • Denetimler ve alınan önlemler ile farkındalık oluşturularak piyasaya sunulan ürünlerin can ve mal güvenliğini sağlayacak belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanmasıdır.

3. DAYANAK

Exproof anahtarların denetim sürecinde gerekli olacak mevzuat listesi aşağıda verilmiştir.

1.Kanunlar:

  • 4703 Sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun,

2.Yönetmelikler:

  • Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği,
  • 94/9/AT Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik,

3.Standardlar:

  • Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılan anahtarların koruma tipleri ve uygulanan standartlar, kullanıldıkları ortama (Zone) göre değişkenlik gösterebilmektedirler. Bunlara ilişkin tablo, aşağıda verilmiştir (Tablo-1).

Exproof Switch Denetiminde Kullanılacak Standartlar

grey

4. EXPROOF ANAHTARLAR (SWITCH) HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

Tüm muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere üretilen ürünler gibi anahtarlar da 94/9/AT “Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik’in Ek II bölümünde yer alan “Temel Sağlık ve Emniyet Gerekleri’ne uygun tasarımlanmalı ve üretilmelidir.

Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Anahtarlar EN 60079-0 standardında belirtildiği şekilde işaretlenmelidir. Genel bir kural olarak aşağıdaki bilgileri içermelidir. Ancak, koruma, tipine bağlı olarak, bu standardla birlikte başka standard/standardlar da uygulanabilir. Anahtar, devre kesici ve yol verici gibi şalt cihazları normal çalışmaları icabı ark çıkaran aletlerdir. Bu nedenle koruma tiplerine uygun olarak üretilmeleri gerekmektedir.

Anahtarların imalatında “d”, “e”, “t”,” “i”, “m”, “p” ve “o” tipi korumalar kullanılabilir. En yaygın uygulama d-tipi koruma şeklidir d ve e-tipi birlikte kullanılabilir. Küçük boyuttaki anahtar ve siviçleri d-tipi olarak imal etmek daha kolaydır. Çünkü küçük hacimli muhafazalara standartlar bazı ayrıcalıklar tanımaktadır. Tahribat daha az ve patlama anında üretilen basınç kuvveti çok daha düşüktür.

Şalterlerde de d ve e tipi koruma karışık kullanılabilir. . Bu durumda şalterler yalnızca tek tip korunmuş olmamaktadır. Şalterin ark çıkaran kontak kısmı d-tipi diğer kısımları da e-tipi korumaya alınmaktadır. Şalt cihazlarının kablo girişleri e-tipi yapılabilir. Gerçekte klemens ve kablo girişi gibi kesimler normal çalışma icabı ark çıkarmazlar. Ancak tamir ve bakım esnasında dokunulmaları gerekir ki, bu hallerde de elektrik kesilmeden çalışılamaz. Zaten bu tip aletler mekanik olarak öyle dizayn edilmişlerdir ki kapakları açıldığında cereyanı otomatikman kesilir. İşletme şartları hafif ve nemi az olan diğer sanayi kollarında ise yalnızca ark çıkaran kısmın d-tipi korunması yani basınca dayanıklı özel muhafazaya alınması, diğer kısımların ise toz ve neme karşı korunmuş olması yeterli görülmektedir. Bu tip aletler daha hafif ve kullanışlı olmaktadır. Genel kaide olarak, II.Grup gazlı ortamlarda, şalt cihazları patlayıcı sahanın dışına alınır veya araya duvar çekilerek patlayıcı maddelere karşı engel oluşturulur.

Kumanda devresi bulunan şalterlerin bu kısımları da, i-tipi yani kendinden emniyetli dizayn edilebilir. Bu durumda kumanda bağlantıları daha basit olabilir. Çünkü kendinden emniyetli devre üzerinde, cereyan altında da çalışılabilir.

Ürünün etiketi kendi üzerinde silinmeyecek bir şekilde ATEX kodlaması, altı köşeli özel exproof logosu, sertifika numarası ve sertifikayı veren kurumun adı, sertifikanın verildiği yıl gibi bilgileri bulundurmalıdır. Ayrıca, ürüne ve çalışma koşullarına (koruma tipleri, ortam tipleri(gaz ve/veya toz), zone sınıfı gibi) ait bilgiler de bulunmalıdır. Aşağıda exproof anahtarlar için bazı örnek etiket tipleri verilmiştir (Resim3).

grey

5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER

Exproof anahtarlar da diğer elektrikli ürünlerde olduğu gibi aşırı ısı, kıvılcım ve ark gibi patlamaya sebep olabilecek ateşleme kaynakları bulunduğundan patlamaya sebep olabilmektedir, dolayısıyla exproof olarak üretilmeleri gerekmektedir. Normal çalışmalarında kıvılcım çıkarabilen aletler olduğundan can ve mal güvenliğinin sağlanabilmesi için mutlaka üzerlerinde belirtilen sıcaklık değeri, zone, ekipman kategorileri ve koruma tiplerine uygun yerlerde kullanılmalıdır.

Femko Muayene, tüm bunların dışında ATEX 137 (99/92/EC) Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik Kapsamında Uygunluk Muayenesi, EN 60079-14 Patlayıcı Ortamlarda Tesis ve İşletmelerdeki Elektrik Tesisat Uygunluk Muayenesi, EN 60079-10-1 ve EN 60079-10-2 Standartları kapsamında Proje uygunluk Muayenesi gibi alanlarda da çözümler sunmaktadır.

Hizmetlerimiz

Diğer CE Belgeli Ürünler

Diğer Yazılarımız