I. GİRİŞ
Bu kapsamda denetlenecek olan bulaşık makineleri; kimyasal maddeler, mekanik araçlar, termal enerji ve elektrik enerjisi kullanarak sofra takımlarını, bardakları, çatal bıçak takımlarını ve yemek pişirme aletlerini yıkayan, durulayan, kurutan ve esasen profesyonel olmayan amaçlarla kullanılmak üzere tasarlanmış olan bulaşık makineleridir.
Ev tipi bulaşık makinelerinin enerji etiketlemesi ile ilgili düzenlemeler, esas olarak enerji tüketiminde tasarrufun sağlanmasını ve tüketicilerin, bu esas doğrultusunda enerjiyi daha verimli kullanan bulaşık makinelerini tercih etmelerini sağlamayı hedeflemektedir.
Bu kapsamda yapılacak denetimler; esas olarak satıcı ve bayilerin Tebliğ’ de yer alan enerji etiketi ile ilgili sorumluluklarını yerine getirip getirmediklerinin kontrolünü amaçlamakla birlikte, üreticide veya ithalatçıda daha ileri seviyede bir denetim yapılması veya etiketteki bilgilerin doğrulanması ihtiyacı halinde ayrıca;
- Üreticide/ İthalatçıda kullanılacak kontrol listelerine,
- Numune alımı gerektiğinde alınacak numune sayısı ve numune alma kuralına,
- Numunelerin iletileceği laboratuvarlara dair bilgilere,
- Uygulanacak standartlara,
- Etikette yer alması gereken bilgilere bu rehberde yer verilmiştir.
II. AMAÇ
Bu rehber kapsamında gerçekleştirilecek denetimlerin öncelikli amacı;
- Piyasada yer alan satıcılarda geniş kapsamlı bir tarama yapılarak, ülke genelinde satıcıların ilgili Tebliğ’e uygun hareket edip etmediklerinin belirlenmesi,
- Bu denetimler ve alınacak önlemler ile piyasada enerji verimli ürünlerin tercih edilmesi ile ilgili farkındalığın arttırılması,
- Tespit edilen uygunsuzluklarla ilgili önlem alarak piyasanın düzenlemeye uygunluk seviyesini arttırmaktır.
Satıcıda yapılacak denetimde esas olarak sergilenen ürünlerin enerji etiketinin bulunup bulunmadığı ve bu etiketin Tebliğ’ de yer alan örneğe uygun olup olmadığı kontrol edilecektir. Ayrıca, etikette yer alması gereken bilgilerin ne olması gerektiğine dair ayrı bir kontrol listesi hazırlanmıştır.
III. KAPSAM
- Ev Tipi Bulaşık Makinelerinin Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (SGM-2012/5) kapsamında yer alan ürünlere yöneliktir.
- Bu ürünlerin satış amacıyla sergilendiği mağaza ve bayilerde gerçekleştirilecektir.
- Denetimler satış amacı ile sergilenen bu ürünlerin üzerinde esas olarak; enerji etiketlerinin yer alıp almadığının, yer almışsa uygun bir şekilde iliştirilip iliştirilmediğinin kontrolünü kapsamaktadır.
- Ancak, bu ürünlerle ilgili ileri bir denetim ihtiyacı duyulması halinde aşağıda verilen Kontrol Listesi 2 ve 3 ‘de kullanılabilecektir.
IV. DAYANAK
1. Yatay Mevzuat
- a. Ürünlerin Enerji ve Diğer Kaynak Tüketimlerinin Etiketleme ve Standart Ürün Bilgileri Yoluyla Gösterilmesi Hakkında Yönetmelik (Enerji Etiketlemesi Yönetmeliği) (2010/30/AT)
- b. Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmelik (Eko-Tasarım Yönetmeliği) (2009/125/AT)
- c. 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun (Çerçeve Kanun)
- d. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
2. Dikey Mevzuat
- a. Ev Tipi Bulaşık Makinelerinin Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (SGM-2012/5) (Avrupa Birliğinin, Ev Tipi Bulaşık Makinelerinin Etiketlenmesine Dair EU/1059/2010 sayılı tüzüğü)
- b. Ev Tipi Bulaşık Makineleri İle İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair Tebliğ (SGM-2011/19) (Avrupa Birliğinin, Ev Tipi Bulaşık Makineleri İle İlgili Çevreye Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair EU/1016/2010 sayılı tüzüğü)
3. İlgili Temel Standardlar
- a. TS EN 50242: Elektrikli Bulaşık Makineleri – Ev ve Benzeri Yerlerde Kullanılan – Performans Ölçme Metotları
V. TEKNİK BİLGİLER
1. Genel
Evimizde kullandığımız elektrik enerjinin yaklaşık %20’si elektrikli ev aletleri tarafından harcanmaktadır. Bu aletlerin tüketim oranlarını karşılaştıracak olursak bulaşık makinesi %6’lık bir paya sahiptir.
2. Bulaşık Makinesinin Temel Parçaları
Bulaşık makinesinin temel parçaları aşağıdaki gibidir ve bu parçaların her birinin enerji verimliliği üzerinde etkileri vardır.
- a. Açma Kapama Anahtarı
- b. Kapı Emniyet Switchi
- c. Program Aygıtı
- d. Su Seviye Anahtarı
- e. Elektrikli Su Giriş Vanaları
- f. Yıkama Motoru
- g. Pompa Motoru
- h. Termostat
- i. Rezistans
3. Bulaşık Makinesi Enerji Verimliliği Gelişim Süreci
Ev tipi bulaşık makineleri ile ilgili 1997 tarihli uygulama tebliğinde A’dan G’ye uzanan bir enerji etiketi şablonu bulunmakta iken (enerji, temizlik ve kurutma verimi için) söz konusu uygulama Tebliğ’inde, 1999 yılında yapılan değişiklikte ise tebliğin gereklerin den olan uygulama tarihleri ileri bir tarihe ertelenmiştir. Eko-tasarım gereklerinin bulaşık makineleri için uygulamaya konulması ile birlikte etiket bilgileri 2010 yılında tekrar değiştirilerek enerji verimliliği sıralaması yeniden A+++‘dan D’ye kadar oluşturulmuştur (kurutma verimliliği sıralaması A-G olarak kalmaya devam ederken, temizleme verimliliği sınıflandırması tamamen kaldırıldı).
4. Ürün Tip ve Modelleri
Ev tipi bulaşık makinelerinin, tek tek olabildiği gibi ankastre olarak kullanımları da mevcuttur ve bu Tebliğin kapsamına girmektedir.
5. Enerji Etiketi Örneği
Ev Tipi Bulaşık Makinelerinin Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (SGM-2012/5) Ek-I’de belirtilen şekle ve bilgi içeriğine uygun basılı etiket cihazın dış ön yüzünde veya üstünde ve açıkça görülebilir şekilde, renkli olarak bulunmalıdır.
Aşağıda verilen etiket mevcut tebliğde yer alan ve bu ürünler üzerinde aranması gereken etiket örneğidir.
Not: Denetimler sırasında ürünlerin piyasaya arz edildikleri tarihte geçerli olan teknik mevzuat şartları aranacaktır.