Asansör Kumanda Panosu – CE Belgesi

Femko Belgelendirme, 2014/33/AB Asansör Yönetmeliği kapsamında, 2705 kimlik numaralı Onaylanmış Kuruluş (Notifed Body) olarak Uluslararası tanınırlık yetkisi, Türkak Akreditasyonu, alanında uzman mühendis kadrosu ve sektör tecrübesiyle; Asansör Risk Analizi, Asansör Tasarım İnceleme Belgesi, Asansör Birim Doğrulama, Asansör Modül H1 Belgesi, Asansör Modül B+E Belgesi, Asansör Modül G Belgesi, Asansör Modül F Belgesi, Asansör Modül D Belgesi, Teknik Dosya Denetimleri ve Asansör CE Belgelendirme işlemlerinizin tümü için profesyonel hizmetler sunmaktadır.

1. GİRİŞ

Asansör günümüz inşaat sektörünün temel ihtiyacıdır ve asansör sistemleri belirli bir işlevi yerine getiren makinalar olarak tanımlanmaktadır. Asansörde bulunan kumanda panosu söz konusu işlevin yerine getirilebilmesi amacıyla tüm sistemin güç beslemesini yapan, bütün çalışma adımlarını kontrol eden beyin ve güç kaynağıdır. Dolayısıyla asansör kumanda panosu asansörlerin vazgeçilmez kontrol elemanıdır.

Asansörde kumanda sistemlerinin çalışması elektrik enerjisi kullanılarak yapılmakta olup kumanda sistemleri asansöre hareket verdiği kadar, söz konusu olabilecek elektrik hatalarına karşı güvenlik tedbirlerini de almaktadır. Kumanda panosunda oluşabilecek genel hataların;

  • Sistemde meydana gelebilecek kısa devre veya aşırı akım,
  • Metal gövde veya toprağa kaçak,
  • Gerilimin düşmesi,
  • Faz sırası değişimi,
  • Bir hattın iletkenliğini kaybetmesi,
  • Gerilimin kesilmesi,
  • Bir röle veya kontaktörün çekememesi veya tam olarak çekememesi,
  • Bir röle veya kontaktörün bırakamaması,
  • Bir kontağın açmaması veya kapamaması

olarak sıralanması mümkündür.

Söz konusu hatalar, kabinin hareketiyle ilgili emniyet koşullarının sürekli izlenmesi ve doğrulanması, kabinin istenilen yere gönderilmesi ve güvenlik işlevlerinde kullanılan mekanizmalarının kontrolü işlevlerinin yerine getirilmesinde etkili olamayacaktır.

CE İşareti Yönetmeliği’nin 9 uncu maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendinde yer alan; “Bir ürünün CE işaretinin konulmasını gerektiren birden fazla teknik düzenlemeye tabi olması durumunda, ürünün üzerindeki CE işareti, ilgili tüm teknik düzenlemelerin uygulanabilir hükümlerinin tamamının imalatçı tarafından yerine getirildiği yönünde karine teşkil eder. Bu teknik düzenlemelerin geçiş dönemi öngördüğü ve imalatçıya uygulama konusunda bir seçme hakkı tanıdığı durumlarda, CE işareti, sadece uygulanan teknik düzenleme veya düzenlemelerin hükümlerine uygunluğunu gösterir.” hükmü gereği kumanda panosunun piyasaya tek başına arz edilmiş olması durumunda CE işaretine haiz olması gerekmektedir.

2. AMAÇ

Asansör Kumanda Panosuna yönelik gerçekleştirilecek piyasa gözetimi ve denetimindeki amaç;

  • Piyasaya arz edilmiş olan asansör kumanda panolarının uygunluk seviyesinin tespiti,
  • Yapılan tespitler ışığında ilgili mevzuatlara uygun üretilmemiş asansör kumanda panolarını piyasaya arz eden firmalar ve güvensiz asansör kumanda panolarının belirlenmesi,
  • Riskli asansör kumanda panolarının mümkünse güvenli hale getirtilmesi veya piyasadan toplatılmasının temini,
  • Haksız rekabetin önlenmesi amacıyla tüm asansör kumanda panosu üreticilerinin ilgili mevzuatta tanımlanmış belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanması,
  • Denetimler ve alınan önlemler ile piyasada farkındalık oluşturulmasıdır.

3. DAYANAK

Bu rehber aşağıda belirtilen yönetmelik ve standartlara dayanılarak hazırlanmıştır.

  • (2014/33/AB) Asansör Yönetmeliği
  • TS EN 12015 Elektromanyetik Uyumluluk – Asansörler, Yürüyen Merdivenler ve Yürüyen Bantlar İçin Ürün Ailesi Standardı – Emisyon
  • TS EN 12016 Elektromanyetik Uyumluluk – Asansörler, Yürüyen Merdiven ve Bantlar İçin Ürün Aile Standardı – Bağışıklık

4. ASANSÖR KUMANDA PANOSU HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

Asansör kumanda panosu, aşağıda sıralanmış parçaların bütünsel montajı sonucu oluşmuş ekipmandır.Bu parçalar;

1. Bara ve Bara İzolatörleri: Bara, aynı gerilim ve frekanstaki elektrik enerjisinin toplandığı ve dağıtıldığı üniteye denilmektedir. Baralar, elektrik enerjisinin kontrol ve kumanda edilmesini sağlayan ünitelerin birbiriyle irtibatını sağlamaktadır. Baralarda bara izolatörleri bulunmaktadır ve bu izolatörler baraları pano gövdesinden yalıtma işi yapmaktadır.

2. Kablo Pabuçları: Çok telli veya kalın kesitli iletkenleri şekil vererek sigorta, şalter vb. yerlere bağlamak için kullanılan ekipmanlardır. Kablo pabuçları bakırdan yapılıp kabloya sıkıştırma pensleri ile takılmaktadır.

grey

3. İletkenler: Panolarda genellikle elemanlar birbirlerine en az 2,5 mm2 kesitindeki kablolar ile özel şekiller verilerek bağlanmaktadır. Linye girişlerindeki iletkenler özel olarak kıvrılsa da bara kadar sağlıklı olmamaktadır. İletkenlerin vidalara dönüş yönüne dikkat edilerek bağlanması önemlidir. Kalın kesitli kablolara kablo pabucu, ince çok telli kabloların uçlarına ise uç yüksüğü takılması gerekmektedir.

4. Kablo Bağları: Aynı gruba ait kabloları bir arada tutabilmek için kullanılan termoplastik elemanlardır. Kilitli olarak yapıldıkları için sıkıştırıldıktan sonra geri açılmazlar. Pano gövdesine yapışkanlı altlıkları ile de takılabilirler.

5. Kablo Kanalı: Pano tipi kablo kanalları, özellikle yoğun kablo geçişlerinin bulunduğu güç panolarında kullanılmak üzere dizayn edilmişlerdir. Kalın yan yüzeyi ve tabanı ile yüksek dayanıklılık ve maksimum kullanım sürekliliği sağlayacaktır. Kabloların kablo kanalına alınmasıyla, yoğun kablo yükü altında dahi çok iyi bir taşıma, uzun süreli dayanım ve güvenirlilik söz konusu olacaktır.

6. Klemensler: Elektrik tesislerinde iletkenleri birbirine eklemek için kullanılan ek parçalardır. Yapılan tesislerde eklemelerin klemenslerle yapılması zorunludur. Panolarda kullanılabilecek klemens çeşitleri aşağıda yer almaktadır:

a) UK Tipi Üniversal Klemensler: Endüstriyel alanda kullanılmak üzere tasarlanan ray klemenslerinde en yaygın yapı vidalı sıkıştırma yöntemidir. Özel taban yapısı otomat raylarına yerleştirilecek şekildedir.

b) Kafes Sıkıştırmalı Bağlantı Sistemli Klemensler: Sıkıştırma kuvveti iletken kesitine göre kendisini otomatik olarak ayarlayan, iletkenin herhangi bir deformasyonu veya hareketinin bu sıkıştırma kuvveti ile önlendiği ve aynı zamanda gevşek bağlantı riskini ortadan kaldıran klemens çeşididir.

grey

5. ASANSÖR KUMANDA PANOSU ÇEŞİTLERİ

Asansör Kumanda Panolarının aşağıdaki şekilde sınıflandırılması mümkündür.

a) VVVF Sürücülü Asansör Kumanda Panosu (değişken voltaj ve frekans): Sürücüler güç elektroniği teknolojilerinin gelişmesiyle ortaya çıkmış ve geçtiğimiz yıllar içinde giderek artan bir hızla yaygınlaşmış olup eski teknoloji olan tek hızlı ve çift hızlı sistemlerin yerini almıştır. Örneğin; % 40’a varan elektrik tasarrufu, çok daha fazla konfor, çok daha yüksek hızlara çıkabilme vb. gibi özellikler nitelikli binalardaki asansörlerde bu sistemi vazgeçilmez hale getirmiştir. VVVF kontrollü asansörler düşük seyir mesafesi, hız ve taşıma kapasitelerinde açık çevrim olarak imal edilebilirler, ancak motor milinden enkoder vasıtasıyla geri besleme alınarak kurulan kapalı çevrim sistemler asansör kontrolünde katlarda milimetrik duruş ve yükten bağımsız olarak her şartta maksimum konfor sağlayabildikleri için genelde daha çok tercih edilmektedir.

b) Makine Dairesiz Asansör Kumanda Panoları: Asansör kurulumunda yeni trend olan makine dairesiz asansör sistemleri gelişmiş ülkelerde süratle yaygınlaşmış ve ülkemizde de pazardaki payını arttırmaya başlamıştır. Makine dairesiz asansörlerin geleneksel asansörlerden temel farkı tahrik motorlarının geçmişte hemen her uygulamada kullanılan asenkron motor yerine senkron motor olarak seçilmesidir. Bu temel değişiklik kumanda sistemini VVVF kontrollü kapalı çevrim sürücülü olarak seçmeyi zorunlu kılmıştır. Ayrıca geleneksel asansörlerde mevcut olan makine dairesinin olmaması, kumanda panosunun ergonomik olarak imal edilip asansörün en üst durak kapısı yanı vb. bir yere monte edilebilir şekilde kullanıcıya sunulmasını gerektirmektedir.

c) Hidrolik Tahrikli Asansör Kumanda Panoları: Hidrolik asansörler bazı uygulamalarda farklı özelliklerinden dolayı makine tahrikli asansörlere göre daha fazla tercih edilmektedir. Her ne kadar hızları makine tahrikli asansörlere göre çok düşük, elektrik tüketimleri de daha yüksek olsa da yapılarından ötürü bazı mimarilerde tercih edilmek durumundadırlar. Hidrolik kumanda panoları hidrolik sistemlerini optimum şekilde işletecek şekilde motor hareket tekniği ve hidrolik asansör valflerinin kontrolünü de göz önünde bulundurmak suretiyle dizayn edilmektedir.

ç) Çift Hızlı Motor Tahrikli Asansör Kumanda Panoları: Çift hızlı asansörlerde basit on-off motor kontrolünün biraz daha gelişmiş biçimi olan çift hızlı motor kontrol tekniği kullanılmaktadır. Çift hızlı asansör motorunda farklı kutup sayıları olan 2 adet sargı bulunmaktadır. Bu sargılardan birincisi asansörün seyrinde ikincisi ise kata yanaşmada görev almaktadır. Bu sistemde amaç kontaktörler vasıtasıyla basit bir anahtarlama yapılarak katta duruşların tek hızlı asansörlere göre biraz daha konforlu olmasını sağlamaktır. Ancak bu sistem de çok yüksek demeraj akımlarına ve asansör kabininde sarsıntılara sebep olduğu için artık pek tercih edilmemektedir. Günümüzde çift hızlı panolar genelde düşük katlı, düşük yük kapasiteli ve düşük hızlı ekonomik asansörlerde tercih edilmektedir. Çok yüksek motor güçlerinde sebep olduğu yüksek demeraj akımları yüzünden şebekeyi bozduğu için kullanılmaması ve yerine sürücülü sistemin tercih edilmesi gerekmektedir.

d) Tek Hızlı Asansör Kumanda Panoları: Tek hızlı asansörler tahrik motorunun kontaktör vasıtası ile on-off çalıştırılması ile kontrol edilmektedir. Çok basit bir sistem olup sistemden herhangi bir enerji verimliliği ve konfor beklenmemelidir. Günümüzde genelde sadece yemek asansörü, ofis dosya asansörü gibi çok basit uygulamalarda kullanılmaktadırlar. Tek hızlı kumanda sistemleri konfor yönünden çok zayıf bir sistem olduğu için insan asansörlerinde hemen hemen hiç kullanılmamaktadırlar.

6. ASANSÖR KUMANDA PANOSU RİSK DEĞERLENDİRME PRENSİPLERİ

Asansör kumanda panosunun işlevini yerine getirmemesi durumunda kumanda sistemi aşağıda yer alan ana işlevlerini yerine getiremeyecektir.

a. Kabinin hareketiyle ilgili emniyet koşullarının sürekli izlenmesi ve doğrulanması,

b. Kabinin istenilen yere gönderilmesi,

c. Emniyetli seyir işlevleriyle üstlendirilmiş mekanizmaların çalışmasının kontrolü.

Söz konusu sıkıntılar, sistemde meydana gelebilecek kısa devre veya sisteme girecek aşırı akım, metal gövde veya toprağa kaçak, gerilimin düşmesi, faz sırası değişimi, bir hattın iletkenliğini kaybetmesi, gerilimin kesilmesi, bir röle veya kontaktörün çekememesi veya bırakamaması ve kontağın açmaması veya kapamaması durumunda oluşacaktır. Asansörün gerek konforlu çalışması etkilenecek ve gerekse asansördeki risk artacaktır.

Bu durumda asansör kumanda panosunun 2014/33/AB) Asansör Yönetmeliği, TS EN 12015 Elektromanyetik Uyumluluk – Asansörler, Yürüyen Merdivenler ve Yürüyen Bantlar İçin Ürün Ailesi Standardı – Emisyon ve TS EN 12016 Elektromanyetik Uyumluluk – Asansörler, Yürüyen Merdiven ve Bantlar İçin Ürün Aile Standardı – Bağışıklık gereklerini karşılaması gerekmektedir.

7. TEST VE MUAYENE PROSEDÜRLERİ

Söz konusu denetim satıcı veya dağıtıcıda gerçekleştirilecektir. Denetime tabi asansör kumanda panosundan alınacak numune sayısı 3 takım ve her bir takımda üç adet olmak üzere toplam dokuz olup, test ve muayene için Türk Standardları Enstitüsü Deney ve Kalibrasyon Merkezi Başkanlığı’na gönderilecektir.

Asansör Kumanda Panosu, TS EN 12015 Elektromanyetik Uyumluluk – Asansörler, Yürüyen Merdivenler ve Yürüyen Bantlar İçin Ürün Ailesi Standardı kapsamında emisyon testi ve TS EN 12016 Elektromanyetik Uyumluluk – Asansörler, Yürüyen Merdiven ve Bantlar İçin Ürün Aile Standardı kapsamında bağışıklık testleri gerçekleştirilecektir. Test ve muayene aşağıda belirtilen standartlar doğrultusunda iki aşamalı olarak gerçekleştirilecektir.

a) EMC Belgesi İçin:

2014/30/AB Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği, TS EN 12015:2014, EN 12015:2014, TS EN 12016:2014, EN 12016:2013 kapsamında;

  1. Elektrostatik Boşalma Bağışıklık Deneyi
  2. Elektriksel Hızlı Geçici Rejime/Ani Darbeye Karşı Bağışıklık Deneyi
  3. Darbe Bağışıklı Deneyi
  4. Radyo Frekansının Neden Olduğu Temaslı Rahatsızlıklara Karşı Bağışıklık Deneyi
  5. Gerilim Çukurları, Kısa Kesintiler ve Gerilim Değişimleriyle İlgili Bağışıklık Deneyi
  6. İletim Yoluyla Yayılım Deneyleri
  7. Işıma Yoluyla Yayılım Deneyleri

b) LVD Belgesi İçin:

2014/35/AB Belirli Gerilim Sınırları için Tasarlanan Elektrikli Ekipman ile ilgili yönetmelik,

TS EN 60204-1:2011+A1 :2015 deney standardı kapsamında deneyler.

8. TEST RAPORUNDA VEYA TEST YAPILIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Asansör Kumanda panosu; Sürücü, kumanda kartı ve şalt malzemelerden oluşmaktadır.

a) Kumanda kartı için: Özellikle güvenlik devreleri olan stop, kapı fişi, kapı kilidi, alt sınır kesici, üst sınır kesici, çağrı girişleri ve displey çıkışları kontrol edilerek fonksiyonel özelliğinin aktif olduğu gözlemlenmelidir. Test yapılırken yazılımsal olarak bu fonksiyonlardan birinin veya birçoğunun iptal edilmesi testlerin gerçekliliğini yansıtmayacaktır. Bu fonksiyonlardan herhangi birinin iptal edilmesi veya ölçülmemesi can güvenliği ön planda olan asansörün normal çalışmasında çeşitli kazalara sebep olacak hatta telafisi ağır sonuçlar doğurabilecektir.

b) Sürücü Ünitesi için: Sürücüler şebekeden gelen 3 faz gerilimi (R-S-T) doğrultup DC bir havuz oluşturmakta sonrasında bu havuzdan tekrar farklı frekans ve gerilimler oluşturarak (3 faz gerilimler U-V-W) motoru sürmektedir. Sürücünün U fazından sürücü tarafından verilen gerilim motor sargısı üzerinden dolanıp sürücünün diğer fazlarından birine geri dönerek motor sargısında bir manyetik alan oluşturulmakta ve tüm çıkışlar bu şekilde sırasıyla tekrarlanarak motor sürülmektedir. Motor sargısı üzerinde oluşan bu manyetik alan EMC testleri için belirlenen sınırlarda olmalıdır. Sürücünün çıkışında motor sargısı olmadan sürücü çalışmış sayılmayacaktır. Sürücünün özellikle yayılım testlerini ölçebilmek için çıkışına motor bağlamak gerekmektedir. Motor olmadan sürücü çalışmayacak dolayısıyla şebekeye verdiği gürültü değerleri etrafa verdiği ışımalar gibi daha birçok test ölçülemeyecektir. Test raporlarında küçük güçte de olsa sürücünün çalıştığı gerçek değerleri görebilmek için motora bağlı olarak test edildiği gözlemlenmelidir.

c) Şalt malzemeler için: Özellikle sürücü çıkışı ve dolayısıyla motor kontaktöründe motorun demeraj akımlarından dolayı yüksek akımlar ve manyetik yayılımlar olmaktadır. Bu yüksek akımlar gerek kablolarda gerekse de kontaktörün kontaklarında yüksek ısıya sebep olmaktadır. Isınan her malzemenin birde yanma değeri vardır. Yangın ihtimalinin gerek pano gerekse de panodan binaya geçmemesi için özellikle kablo ve kontaktörlerin standartlara uygun izolasyon değeri ve yanmazlık raporları gibi CE belgeleri olup olmadığı analiz edilmelidir.

Hizmetlerimiz

Diğer CE Belgeli Ürünler

Diğer Yazılarımız