Şebeke Frekanslı Manyetik Alan Bağışıklık Testi (Power Frequency Magnetic Field Immunity Test) EMC Testi
IEC 61000-4-8’in amacı, elektrikli ve elektronik ekipmanın performansını değerlendirmek için ev, ticari ve endüstriyel uygulamalarda güç frekansındaki (sürekli ve kısa süreli alanlar) manyetik alanlara maruz kaldığında ortak ve tekrarlanabilir bir temel oluşturmaktır. Bu standart, kurulumdaki kabloların veya diğer parçaların kapasitif veya induktif kuplaj kaynaklı bozulmalarını ele almaz.
Elektrikli ve elektronik cihazların endüstriyel veya evsel ortamlarda karşılaşabileceği şebeke frekanslı manyetik alanlara karşı bağışıklıklarını değerlendirmek amacıyla kullanılan bu standart; Şebeke frekansı genellikle 50 Hz veya 60 Hz’dir, bu nedenle bu test, bu frekansta meydana gelebilecek manyetik alanların cihazların çalışmasını etkileme olasılığını değerlendirir.
Bu test, cihazların bu manyetik alanlara maruz kaldıklarında normal çalışmalarını sürdürebilmelerini sağlamak için tasarlanmıştır. Manyetik alan bağışıklığı, özellikle enerji ile ilgili cihazlar için kritik öneme sahiptir, çünkü bu cihazlar genellikle güç hatlarından kaynaklanan manyetik alanlara maruz kalabilirler.
Gerçekte, manyetik alanların kaynağı genellikle iletkenlerde akan güç hattı akımı veya nadiren yakındaki ekipmandaki transformatörlerdir. IEC 61000-4-8, düşük frekansta manyetik alanlardan kaynaklanan müdahale durumlarını (50Hz, 60Hz) iki ayrı durum arasında ayırır:
- Müdahalenin kaynağı (normal işletme koşullarında), karşılaştırmalı olarak küçük amplitüdlü sürekli (istikrarlı) bir manyetik alan üretir.
- Müdahalenin kaynağı (hata veya arıza durumunda), karşılaştırmalı olarak yüksek amplitüdlü kısa süreli (darbe) bir manyetik alan üretir. Bu manyetik alan, koruyucu elemanlar tepki verene kadar (sigortalar için birkaç milisaniye, koruyucu röleler için birkaç saniye) sürer.
Diğer manyetik alan türleri ilgili standartlara tabidir:
- Enerji ile ilişkili diğer frekanslardaki alanlar (16.667 Hz, 20Hz, 30Hz, 400Hz)
- Harmonik akımlara sahip alanlar (100Hz ila 2000Hz)
- Daha yüksek frekanslardaki alanlar (örneğin düşük voltajlı elektrik ağlarında sinyal iletimi için 150kHz’e kadar)
- DC statik alanlar
Uygulanabilirlik.
IEC 61000-4-8, farklı yerlerde kullanılan ekipmanlar için geçerlidir:
- Konut ve ticari yerler
- Endüstriyel tesislere ve enerji santrallerine yakın yerler
- Orta gerilim ve yüksek gerilim alt istasyonlarına yakın yerler
IEC 61000-4-8’in bu farklı yerlerde kurulan ekipmana uygulanabilirliği, şu fenomenin varlığına bağlıdır:
- Sürekli manyetik alan testi, genel veya endüstriyel düşük voltajlı ağlar veya elektrik tesisatları için tasarlanmış tüm ekipmanlara uygundur.
- Kısa süreli (darbeli) manyetik alan testi genellikle özellikle zorlu elektromanyetik ortamlara sahip yerlerde kurulan ekipmana uygundur.
EN IEC 61000-4-8 standartı, belirli test düzenlemelerini ve ölçüm tekniklerini belirler ve bu sayede cihazların şebeke frekanslı manyetik alanlara karşı performanslarını değerlendirmek mümkün olur. Bu standart, cihazların dayanıklılığını ve güvenilirliğini artırmak adına elektromanyetik uyumluluk alanındaki endüstri standartlarına uygunluğunu sağlamak amacıyla kullanılır.
Şebeke Frekanslı Manyetik Alan Bağışıklık Testi Prosesi
EN IEC 61000-4-8 standardındaki Şebeke Frekanslı Manyetik Alan Bağışıklık Testi, belirli bir düzen ve prosedür dahilinde gerçekleştirilir. Bu test, özellikle elektrik ve elektronik cihazlar için elektromanyetik uyumluluk (EMC) gerekliliklerini değerlendirmek amacıyla uygulanır.
Teste başlamadan önce bir kalibrasyon gerçekleştirilir. Bir metre çapındaki bir döngü, EUT’yi (Test Edilen Ürün) veya başka bir tanımlama ile Deneye Giren Cihaz (DGC) minimum 10 cm uzaklıkta çevreler. Oluşan manyetik alan, manyetik bir alan sensörü ile izlenir. Bu sensör, kalibrasyon çalışmasında EUT’nin yerine geçer ve test döngüsünün ortasına yerleştirilir. Her konfigürasyonda uygun alanı oluşturmak için gereken çıkış akımı kaydedilir. Daha sonra EUT (DGC) döngü içine yerleştirilir; kalibre edilmiş çıkış akımı ayarlanır ve performans izlenir. Bir hata oluşursa, test sistemi iyileşene kadar test seviyesi düşürülür. Test seviyesi ardından eşiğe ulaşılana kadar artırılır. Bu eşik ve olası hata durumları not edilir..
Test kurulumu basit bir yapıya sahiptir ve şu parçalardan oluşur:
- Teste Tabi Tutulan Ekipman (EUT)
- Toprak referans düzlemi. Manyetik olmayan (bakır veya alüminyum).
- Test jeneratörü.
- İndüksiyon bobini. Manyetik olmayan (bakır veya alüminyum).
Bir veya birkaç indüksiyon bobini, manyetik alanı oluşturur. EUT’nin tam hacmi boyunca, manyetik alan şiddeti ±3dB’den fazla dalgalanmamalıdır. EUT boyutları, test hacmiyle eşit veya daha küçük olmalıdır. Aşağıda tipik döngü bobin test antenlerinin bir listesi bulunmaktadır. Ancak, başka tasarımlar da mümkündür.
- Tek kare döngü bobini; Örneğin masaüstü cihazlar için. Bobin boyutları = 1m x 1m. Test hacmi = 0.6m x 0.6m x 0.5m yükseklik. EUT ve bobin arasındaki minimum mesafe = 0.2m.
- Çift kare döngü bobinleri; Örneğin ayakta duran cihazlar için. Bobin boyutları = 1m x 1m. Bobinler arasında 0.6m mesafe vardır. Test hacmi = 0.6m x 0.6m x 1m yükseklik (0.8m mesafe için 0.8m yükseklik). EUT ve bobin arasındaki minimum mesafe = 0.2m.
- Tek dikdörtgen döngü bobini; Örneğin ayakta duran cihazlar için. Bobin boyutu = 1m x 2.6m. Test hacmi = 0.6m x 0.6m x 2m yükseklik. EUT ve bobin arasındaki minimum mesafe = kısa taraftan 0.2m, uzun taraftan 0.3m.
Test, üç dik yönde gerçekleştirilir (antenin 90º döndürülmesi ile). EUT, toprak referans düzlemi üzerinde 10cm yalıtımlı destek (örneğin kuru ahşap) üzerine yerleştirilmelidir. Bazı örnek test kurulumları aşağıda gösterilmiştir.
Test Seviyeleri;
Belirli bir ürün için gerekli dayanıklılık test seviyesi, ilgili EMC ürün standardında, EMC ailesi standardında veya genel EMC standardında belirtilmiştir. Dayanıklılık test seviyeleri [A/m] cinsinden belirtilir. Boş alanda, 1A/m manyetik alan şiddeti, 1.26µT manyetik akı yoğunluğuna karşılık gelir.
Bir test seviyesinin seçimi, test edilen ekipmanın (EUT) beklenen çalışma ortamına bağlıdır. Bir EUT için uygun bir test seviyesi, EUT’nin tipik çalışma ortamında karşılaşabileceği manyetik alan şiddetlerine dayalı olarak seçilmelidir. Ekipmanın çalışabileceği ortamlar beş sınıfa ayrılır:
- Sınıf: Elektron demeti kullanan hassas cihazların kullanılabildiği ortam. Örnekler arasında CRT monitörler veya bir elektron mikroskobu bulunan ortamlar bulunmaktadır.
- Sınıf: İyi korunan ortam. Örnekler arasında evler, ofisler ve hastaneler bulunmaktadır.
- Sınıf: Korunan ortam. Örnekler arasında ticari alanlar, küçük endüstriyel tesisler veya yüksek gerilim alt istasyonunun bir bilgisayar odası bulunmaktadır.
- Sınıf: Endüstriyel ortam. Örnekler arasında ağır endüstriyel tesisler, enerji santralleri veya yüksek gerilim alt istasyonunun kontrol odası bulunmaktadır.
- Sınıf: Ciddi endüstriyel ortam. Örnekler arasında ağır endüstriyel tesislerin ana şalt sahası veya orta gerilim ve yüksek gerilimli elektrik santralleri bulunmaktadır.
Manyetik alanlara karşı dayanıklılığı test etme yöntemi, bir test jeneratörü ile büyük bir bobini sürerek bilinen manyetik alan şiddetinde kontrol edilen bir manyetik alan üretmektir ve ekipmanı bobinin ortasına yerleştirerek ekipmanı manyetik alana maruz bırakmaktır.
- Test Setup (Test Kurulumu): Test için bir ortam oluşturulur ve test edilecek cihaz bu ortama yerleştirilir. Bu ortam, tipik olarak bir şebeke frekanslı manyetik alanı simüle eden bir test sistemini içerir.
- Manyetik Alan Uygulama: Belirli bir frekansta (genellikle 50 Hz veya 60 Hz) çalışan manyetik alan üretilir ve bu alan, test edilecek cihazın üzerine uygulanır. Manyetik alanın şiddeti belirli bir düzeyde olmalıdır ve bu seviye genellikle standartlarda belirtilmiştir.
- Performans Değerlendirmesi: Manyetik alanın etkisi altında, cihazın normal çalışmasına ve fonksiyonlarına ne kadar dayanabildiği değerlendirilir. Cihazın performansı, test edilen manyetik alanın şiddeti artırılarak veya belirli bir süre boyunca tutularak değerlendirilir.
- Test Sonuçlarının Analizi: Test sırasında elde edilen veriler analiz edilir. Cihazın belirli bir standarta uygunluğu değerlendirilir ve test sonuçları raporlanır.
Bu test, özellikle şebeke frekanslı manyetik alanlara maruz kalan veya bu alanları üreten cihazlar için zorunlu olabilir. Bu tür cihazlar arasında şunlar yer alabilir:
- Enerji ile ilgili cihazlar: Güç dağıtım ekipmanları, transformatörler, endüstriyel elektrikli cihazlar.
- Ev aletleri: Beyaz eşya, buzdolapları, çamaşır makineleri.
- Elektronik ekipmanlar: Bilgisayarlar, televizyonlar, ses sistemleri.
Belirli bir ürün veya cihazın EN IEC 61000-4-8’e tabi olup olmadığını kesin olarak belirlemek için ilgili standartlara başvurmak önemlidir, çünkü sektöre ve ürüne bağlı olarak gereksinimler değişebilir.
EN 61000-4-8 Testi / IEC 61000-4-8 Test
EN 61000-4-8 standardının amacı, endüstriyel ortamlardaki düşük frekansta elektromanyetik alanlardan kaynaklanan parazit etkileri değerlendirmek ve elektrikli ve elektronik ekipmanın bu alanlara karşı bağışıklığını test etmektir. Bu standart, elektromanyetik uyumluluk (EMC) alanında bir test ve ölçüm standardıdır.
Başlıca amaçlar şunlardır:
- Manyetik Alan Etkilerini İnceleme: Standart, endüstriyel ortamlarda yaygın olarak bulunan düşük frekansta manyetik alanların elektrikli ve elektronik ekipman üzerindeki etkilerini belirleme amacını taşır. Bu etkiler genellikle düşük frekansta elektromanyetik alanlarla bağlantılı olan bozulmalar ve parazitlerdir.
- Elektrikli ve Elektronik Ekipmanın Bağışıklığını Test Etme: EN 61000-4-8 standartı, belirli frekansta çalışan ekipmanların bu frekanstaki manyetik alanlara dayanıklılığını test etmek için kullanılır. Test, cihazın normal çalışmasına ve fonksiyonlarına ne kadar dayanabildiğini değerlendirir.
- EMC Gereksinimlerine Uygunluğu Sağlama: Elektrikli ve elektronik ekipmanların, endüstriyel ortamlardaki manyetik alanlara karşı bağışıklıklarını belirleyerek, bu ekipmanların elektromanyetik uyumluluk (EMC) gereksinimlerine uygunluğunu sağlamak.
Bu standart, endüstriyel tesislerde, enerji dağıtım sistemlerinde, raylı sistemlerde ve diğer benzeri uygulamalarda kullanılan elektrikli ve elektronik ekipmanların, düşük frekansta manyetik alanlara maruz kaldıklarında dayanıklılıklarını ve bağışıklıklarını test etmek için önemli bir araçtır. Bu sayede, bu tür ekipmanların güvenilirliği ve performansı sağlanabilir, elektromanyetik uyumluluk standartlarına uyumlu hale getirilebilir.
Test Başvurularınız İçin;
Femko, Elektromyetik Uyumluluk Testlerinin bir parçası olan Işınım Yoluyla Bağışıklık Testleri (Radiated Immunity Test) kapsamında; Şebeke Frekanslı Manyetik Alan Bağışıklık Testi yani EN 61000-4-8 Testi hizmeti sunmaktadır. Test başvurusu için, info@femko.com.tr adresine e-posta göndererek veya 05326318800 numaralı telefon üzerinden direkt irtibata geçebilir ve iletişim sağlayabilirsiniz. Femko, genel olarak LVD Testi ve EMC Testlerinizin planlanması, uygulanması ve raporlanması konusunda uzmanlaşmış kadrosuyla, EN ISO/IEC 17025 standardı kapsamında Türkak Akrediteli bir test laboratuvarıdır. Akredite EMC Test Laboratuvarı olarak ürünlerinizin güvenilirliğini birlikte test edelim.