Exproof Gaz Alarm Cihazları ve Sensörler – CE Belgesi

Femko Belgelendirme; 2014/34/AB ATEX Yönetmeliği kapsamında ex-proof cihazlar (Potansiyel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanan, üretilen ekipman ve koruyucu sistemler) üreten imalatçılara, Patlamadan Korunma Dokümanı, Ek 3 (Modül B) AB Tip İncelemesi Modülü (seri üretim için belgelendirme), EK 4 (Modül D) İmalat Sürecinin Kalite Güvencesini Esas Alan Tipe Uygunluğu, EK 6 (Modül C1) Denetimli Ürün Deneyi ve Üretimin Dahili Kontrolünü Esas Alan Tipe Uygunluk, Ek 7 (Modül E) Ürün Kalite Güvencesini Esas Alan tipe uygunluk, EK 8 (Modül A) Madde 15.1.b (ii) Üretimin Dahili Kontrolü Modülü, Ek 9 (Modül G) Birim Doğrulamasını Esas Alan Uygunluk Modülü (seri üretimi olmayan, adetli üretimler için cihaz başı belgelendirme) gibi ATEX belgelendirme modülleri kapsamında Teknik Dosya Denetimleri ve Atex Sertifikası işlemlerinizin tümü için profesyonel hizmetler sunmaktadır.

1. GİRİŞ

Exproof Gaz Alarm Cihazları muhtemel patlayıcı ortamlarda, çevredeki patlayıcı gazları tespit eden bir cihaz olup, patlayıcı gazların hava ile karışım oranını ölçer. Gaz dedektörleri patlayıcı (LPG, Doğalgaz, Bütan vb.) gazları algılar ve çalışırken bulundukları ortamlardaki gazın miktarını ölçerek bulundukları patlayıcı gaz ortamında gaz kaçağından kaynaklanan tehlikeye karşı uyardıklarından olası patlamaları önleyerek ortamda tam güvenlik sağlarlar. Gaz alarm cihazları “kendinden emniyetli” tabir edilen bir prensipte çalışmakta olup, imalatları pek kolay değildir. Piyasada exproof olmayan “gaz alarm cihazları” da mevcuttur. Bu cihazlar, Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda kullanıldığı takdirde bu tarz ortamlarda kullanılma amacıyla üretilmedikleri için, gaz kaçağının ölçülerek tehlikeli boyutlara ulaşmadan sistemi uyarma, olası ateş kaynaklarını kesme işlevi yerine, kullanıldıkları ortamdaki gazın patlamasına neden olmaktadırlar ve son derece tehlikelidirler.

grey

2. AMAÇ

Patlayıcı ve yanıcı ortamlar olarak bilinen tehlikeli sahalarda bulunan yanıcı/ parlayıcı/patlayıcı gazlardan doğabilecek kazaları önlemek amacıyla kullanılan Exproof Gaz Alarm Cihazları ve Exproof sensörlerin piyasadaki mevcut durumlarının ‘’Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili (94/9/AT)’’ Yönetmelik kapsamında değerlendirilerek, ilgili standartlar doğrultusunda denetlenmesidir. Bu kapsamda yapılacak faaliyetler;

  • Denetim planlamasının oluşturulması,
  • Piyasada bulunan ürünlerin Yönetmeliğe uygunluk seviyelerinin belirlenmesi,
  • Gerektiğinde laboratuvar test imkanlarından yararlanılması
  • Risk teşkil eden ürünler için gerekli önlemlerin alınması,
  • Üretici/ithalatçı bazında envanter çıkarılması,
  • İlgili kuruluşların bilgilendirilerek konuyla ilgili bilinçlenmenin arttırılması,
  • Denetim sonuçlarının değerlendirilerek ürünlerin marka/model bazında istatistiksel veriye dönüştürülmesi,

3. DAYANAK

Exproof Gaz Alarm Cihazları ve Exproof sensörlerin denetimi sürecinde gerekli görüldüğünde başvurulacak mevzuat listesi aşağıda verilmiştir.

1. Kanun:

4703 Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun

2. Yönetmelikler:

  • Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili (94/9/AT) Yönetmelik
  • Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği

3. İlgili Standartlar:

  • Exproof Gaz Alarm Cihazının denetlenmesinde kullanılacak standartlar aşağıdaki tabloda verilmiştir.

grey

Not: Exproof Gaz alarm cihazları ve sensörlerinin etiket beyanında yukarıda bulunan standartların hepsi aranmaz. Etiket ve/veya uygunluk beyanında hangi standartlar bulunuyorsa, test ve muayenelerde bu standartların gereklilikleri talep edilmelidir.

4. GAZ DEDEKTÖRLERİ HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

Doğalgaz Enerji Santralleri, Petrol Rafinerileri, Petrokimya Tesisleri, Solvent ve Akaryakıt Depolama ve Dolum Tesisleri, Plastik Hammadde Üretim Tesisleri, Boya Tesisleri, Kömür Madenleri vb. işletmelerde kolay yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı (Hidrokarbon gazları, metan, solvent buharları ve saf sıvı haldeki bazı ürünler vs.) maddelerin üretildiği, işlendiği, depolandığı ve taşındığı yerlerde, Metan (CH4), propan (C3H8), bütan (C4H10), hidrojen gibi yanıcı ve patlayıcı gazlar bulunmaktadır. Gaz alarm cihazları, parlamaya ve patlamaya sebep olabilecek gazların bulundukları ortamlar için tespit edilen limit değerlerini aşması durumunda alarm vererek muhtemel patlama ve yangınları engelleyen dedektörlerdir. Zone 0, Zone 1, Zone 2, Zone 21, Zone 22 bölgeleri için farklı tasarım ve özellikte olanları mevcuttur. Her gazın limit patlama değeri farklıdır. Bu yüzden bu gazları algılayan dedektörlerde (Metan, Karbonmonoksit, Hidrojen Sulfide Dedektörü gibi) her gaz için ayrı olarak imal edilirler. Bir gaz alarm dedektörü ve sistemi basitçe aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır:

  1. Algılayıcı Sensör, (Yarı İletken Esaslı Sensörler, Katalitik Yanma Esaslı Sensörler)
  2. Elektronik Değerlendirme/ Gösterge/ Kontrol Panosu,
  3. Sesli/ Işıklı Uyarı Düzenekleri,
  4. Otomatik Gaz Kesme Ventili. Bu sistemler ilk üç elemanını kendi içinde barındırabilen küçük ölçekli sistemler olabildiği gibi, hepsi ayrı ayrı bir gelişmiş sistem bütününü oluşturan şekilde de olabilir. Piyasalarda en çok rastlanan Gaz Alarm Cihazlarının, Exproof Aluminyum Gövdeli ve Exproof Sensör Muhafazalı olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır.

4.1. Exproof Sensör Muhafazalı Gaz Alarm Cihazı

grey

Exproof sensör muhafazalı gaz alarm cihazları 3 (üç) parçadan oluşur.

a. Ana Gövde: Sensör bir kablo ile bu gövdeye bağlanır. Görsel ve sesli alarm bunun içindedir. Gövde exproof değildir ve patlayıcı alanda kullanılmamalıdır.

b. Kablo: Kablo sensör ve gövde arasına bağlanır. İstek üzerine farklı uzunlukta üretilebilirler. Kablo standart üretimde exproof değildir ama istek üzerine, exproof üretilebilirler.

c. Exproof Muhafazalı Gaz Sensörü: Sensör exproof muhafaza ile kaplıdır. Bu bölüm patlayıcı alana monte edilmelidir. Exproof sensör muhafazası ve kablodan oluşur.

4.2.Exproof Aluminyum Gövdeli Gaz Alarm Cihazı

grey

Exproof aluminyum gövdeli gaz alarm cihazı bütünü ile ATEX sertifikasına sahip olmalıdır. Cihaz, patlayıcı gaz bulunma riski olan ortam içerisinde kullanılabilir. Elektrik bağlantısı ortam koşullarına uygun ATEX koruma kablosu ile yapılmalıdır. Resim-3’de görüldüğü gibi 3 (üç) bölümden oluşmaktadır. a. Exproof ana gövde b. Exproof kablo rakoru c. Exproof muhafazalı sensör Aluminyum gaz alarm cihazları üzerindeki bileşenler ve bağlantı noktaları aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.

grey

Gaz alarm cihazları “kendinden emniyetli” tabir edilen bir prensipte çalışmaktadır. Piyasada exproof olmayan “gaz alarm cihazları” da mevcuttur. Bu cihazlar Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda kullanılmaya uygun olmadığı gibi gaz kaçağının ölçülerek tehlikeli boyutlara ulaşmadan sistemi uyarma, olası ateş kaynaklarını kesme işlevi yapması gerekirken, kullanıldıkları ortamdaki gazın patlamasına neden olabilmektedirler. Bu nedenle denetimlerde, işaret ve belge kontrolü en önemli basamağı teşkil etmektedir.

Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik kapsamında değerlendirilen tüm ürünler gibi Exproof gaz alarm cihazlarının etiketleri üzerinde bulunan işaretlemeler de TS EN 60079-0 da tanımlandığı gibi olmalıdır. Ürünler öncelikle, göz ile dış görünüş bakımından test edilmelidir. Daha sonra etiketi ve kullanma kılavuzunun uygunluğu bakımından incelenmelidir. Dikkat edilmesi gereken en önemli husus sertifikalı ürünlerin üzerindeki etiket bilgileridir. Örneğin, exproof sensör muhafazalı gaz alarm cihazında, sensör muhafazasının üzerinde ürünün ATEX kodlaması, altı köşeli özel ex proof logosu, sertifika numarası ve sertifikayı veren kurumun adı, sertifikanın verildiği yıl gibi bilgiler bulunmalıdır. Ayrıca, ürüne ve çalışma koşullarına (koruma tipleri, ortam tipleri (gaz ve toz), IP değeri, Zone sınıfı, cihaz kategorisi ve sıcaklık vs.) ait bilgiler de bulunmalıdır. Ürünlere ait kullanma kılavuzunda ise; ürünün kısa tanımı, teknik bilgileri, ürün kodlaması; montaj şekli, bağlantı şeması, uyarılar, gibi temel bilgilendirmeler bulunmalıdır. Ürünlerin üzerinde bulunması zorunlu olan etiketler/işaretlemelere ilişkin açıklayıcı bilgiler rehberin genel kısmında yer almaktadır.

grey

5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER

Gaz alarm cihazları, tek başına bir risk taşımamakla beraber, kullanıldığı ortamın parlayıcı, yanıcı ve patlayıcı riski olmasından dolayı kullanılacağı ortamlara göre Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik kapsamında değerlendirilmeleri ve yönetmeliğe uygun üretilmeleri gerekmektedir. İnsan can ve mal güvenliğini birinci derecede tehdit etmesinden dolayı kullanıldıkları patlayıcı ortamlara uygun olarak monte edilmeli, tamir ve bakımları da cihazın ve koruma özelliklerinin ilk üretimi aşamasındaki değerlerini muhafaza edilebilecek şekilde yapılmalıdır.

Femko Muayene, tüm bunların dışında ATEX 137 (99/92/EC) Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik Kapsamında Uygunluk Muayenesi, EN 60079-14 Patlayıcı Ortamlarda Tesis ve İşletmelerdeki Elektrik Tesisat Uygunluk Muayenesi, EN 60079-10-1 ve EN 60079-10-2 Standartları kapsamında Proje uygunluk Muayenesi gibi alanlarda da çözümler sunmaktadır.

Hizmetlerimiz

Diğer CE Belgeli Ürünler

Diğer Yazılarımız