Femko Belgelendirme; 2014/34/AB ATEX Yönetmeliği kapsamında ex-proof cihazlar (Potansiyel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanan, üretilen ekipman ve koruyucu sistemler) üreten imalatçılara, Patlamadan Korunma Dokümanı, Ek 3 (Modül B) AB Tip İncelemesi Modülü (seri üretim için belgelendirme), EK 4 (Modül D) İmalat Sürecinin Kalite Güvencesini Esas Alan Tipe Uygunluğu, EK 6 (Modül C1) Denetimli Ürün Deneyi ve Üretimin Dahili Kontrolünü Esas Alan Tipe Uygunluk, Ek 7 (Modül E) Ürün Kalite Güvencesini Esas Alan tipe uygunluk, EK 8 (Modül A) Madde 15.1.b (ii) Üretimin Dahili Kontrolü Modülü, Ek 9 (Modül G) Birim Doğrulamasını Esas Alan Uygunluk Modülü (seri üretimi olmayan, adetli üretimler için cihaz başı belgelendirme) gibi ATEX belgelendirme modülleri kapsamında Teknik Dosya Denetimleri ve Atex Sertifikası işlemlerinizin tümü için profesyonel hizmetler sunmaktadır.
1. GİRİŞ
Bu rehber muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılan projektörler ile ilgili güvenlik gerekliliklerini belirtmektedir. Exproof projektörler, muhtemel patlayıcı ortamları barındıran üretim tesislerinde, madenlerde, akaryakıt tesisleri vb. gibi alanlarda kullanılmaktadır.
2. AMAÇ
Patlayıcı ve yanıcı ortamlar olarak bilinen tehlikeli sahalarda kullanılan 94/9/AT kapsamındaki ürünlerin piyasadaki mevcut durumlarının değerlendirilerek, belirtilen standartlar doğrultusunda uygunluk denetimlerinin (etiket, test ve muayenelerinin) yapılması ve sonuçların tespit edilmesidir. Bu amaç doğrultusunda yapılacak faaliyetler;
- Piyasada bulunan ürünlerin marka/model bazında tespit edilmesi,
- Yönetmeliğe uygunluk seviyelerinin belirlenmesi,
- Denetim mekanizmalarının sorunsuz işletilebilmesi için gereken faaliyetlerin planlanması,
- Risk teşkil eden ürünler için gerekli önlemlerin alınması,
- Gerektiğinde laboratuvar test imkanlarından yararlanılması,
- Denetim sonuçlarının değerlendirilerek istatistiksel veriye dönüştürülmesi,
- İlgili kuruluşların bilgilendirilerek konuyla ilgili bilinçlenmenin artırılmasıdır.
3. DAYANAK
Exproof projektörlerde kullanılan koruma tipleri ürünlerin kullanıldığı ortamlara göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bu ürünün denetimi sürecinde gerekli olacak mevzuat listesi aşağıda verilmiştir.
3.1. Kanun
4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
3.2. Yönetmelikler
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili (94/9/AT) Yönetmelik
3.3 . İlgili Standartlar
Proje ürününün denetlenmesinde kullanılacak standartlar
4. TEKNİK BİLGİLER
Exproof projektör, basitçe yanma ve patlama ihtimali olan bölgelerde kullanılmak üzere özel olarak üretilen aydınlatma ürünleridir. Patlayıcı ve yanıcı sahaların iç veya dış ortamlarda floresan ya da asma tip armatürlerin aydınlatmalarının yetersiz olduğunda daha yüksek güç seçenekleri olan projektörler kullanılır. Metal Halide, Cıva Buharlı, Yüksek Basınçlı Sodyum Buharlı ve Halojen modelleri mevcuttur.
Bakırsız alüminyum döküm gövdeli ve darbelere dayanıklı temperli camlı olan bu projektörler (Şekil 2), rafineriler, dolum tesisleri, kimya fabrikaları, kozmetik fabrikaları gibi patlama riskinin yüksek olduğu tesislerde kullanılmaktadır. Açısı ayarlanabilir U montaj braketi, farklı açılardan aydınlatma imkanı sağlamaktadır.
Exproof projektörlerin gelişimi günümüzde normal ortamlarda kullanılan projektörlere oranla daha hızlı ve kullanışlıdır. Tehlike bölgelerine göre ZONE-1,21 ve ZONE-2,22 olarak ikiye ayrılırlar. Bu ayrım sadece tehlike bölgeleri ile sınırlı değildir, büyük exproof üreticiler tarafından ayrıca sektörlere göre de ürün ayrımı gövde yapısı dâhilinde yapılmıştır. Marine, Kimyasal, Petrokimyasal alanlar için bu bölgelere özel exproof projektör imalatı yapılmaktadır.
Polikarbonat lensli, gövdesi alüminyum alaşımlı epoksi toz kaplama muhafazalı olan modeller de mevcuttur.
Yanıcı patlayıcı ortamlarda kullanılan exproof elektrik malzemelerinin seçimi hassasiyetle yapılmalıdır. Patlama riski olan bölgeler, işletmeler tarafından bölgelere bölünmelidir. Kullanılan exproof elektrik malzemelerinin ve fanların ilgili bölgelerde kullanılma uygun kategorilerde olması gerekmektedir. Bu bölgelerin tespiti için gazın ortalama sürekliliği saat / yıl cinsinden saptanmalıdır. Aynı şekilde ortamdaki gazın cinside tehlikesine göre IIA. IIB. IIC. olarak sınıflandırılır. En tehlikeli gazlar IIC gaz grubunda bulunanlardır. IIC gaz grubu alt sınıftaki ve kendi sınıfındaki gaz gruplarında rahatlıkla kullanılabilir.
Yeni gelişen teknolojilerle beraber ledli olan projektörler de piyasada kullanılmaktadır.
Exproof projektöre ilişkin standartlar aşağıdaki tablodadır.
Not: Ex-proof projektörlerde etiket beyanında yukarıda bulunan standartların hepsi aranmaz. Etiket ve/veya uygunluk beyanında hangi standartlar bulunuyorsa, test ve muayenelerde bu standartların gereklilikleri talep edilmelidir.
Ürün ile ilgili olarak örnek etiket ve etiket açıklamalara aşağıdadır.
5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER
Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılan ürünler, uygun zone (alan) sınıflandırmasına göre kullanılmalıdır, ürün belirtilen zone seviyesinin karşıladığı gerekleri taşımazsa ya da gereken zone seviyesinin daha alt seviyesinde bir korumaya sahipse, ortam için gerekli korumayı sağlayamaz. Örneğin, Zone 0 olarak belirtilen alanlara, Zone 1 veya Zone 2 gereklerini taşıyan teçhizatlar kullanılırsa ortamın güvenlik gerekleri karşılanmamış olur.
Femko Muayene, tüm bunların dışında ATEX 137 (99/92/EC) Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik Kapsamında Uygunluk Muayenesi, EN 60079-14 Patlayıcı Ortamlarda Tesis ve İşletmelerdeki Elektrik Tesisat Uygunluk Muayenesi, EN 60079-10-1 ve EN 60079-10-2 Standartları kapsamında Proje uygunluk Muayenesi gibi alanlarda da çözümler sunmaktadır.