MAKİNA
ASANSÖR
LVD
EMC
YAPI
GEZİ TEKNELERİ
GAZ YAKAN
TIBBİ CİHAZ
ISO 9001
ISO 14001
ISO 22000
ISO 27001
OHSAS 18001
ISO 13485
ISO 10002
ISO 50001
KALDIRMA
BASINÇLI
ELEKTRİKSEL
ASANSÖR
LVD TESTİ
EMC TESTİ
SIZDIRMAZLIK
YANGIN TESTİ
GÜRÜLTÜ TESTİ
MEKANİK TEST
Femko Belgelendirme; 2014/34/AB ATEX Yönetmeliği kapsamında ex-proof cihazlar (Potansiyel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanan, üretilen ekipman ve koruyucu sistemler) üreten imalatçılara, Patlamadan Korunma Dokümanı, Ek 3 (Modül B) AB Tip İncelemesi Modülü (seri üretim için belgelendirme), EK 4 (Modül D) İmalat Sürecinin Kalite Güvencesini Esas Alan Tipe Uygunluğu, EK 6 (Modül C1) Denetimli Ürün Deneyi ve Üretimin Dahili Kontrolünü Esas Alan Tipe Uygunluk, Ek 7 (Modül E) Ürün Kalite Güvencesini Esas Alan tipe uygunluk, EK 8 (Modül A) Madde 15.1.b (ii) Üretimin Dahili Kontrolü Modülü, Ek 9 (Modül G) Birim Doğrulamasını Esas Alan Uygunluk Modülü (seri üretimi olmayan, adetli üretimler için cihaz başı belgelendirme) gibi ATEX belgelendirme modülleri kapsamında Teknik Dosya Denetimleri ve Atex Sertifikası işlemlerinizin tümü için profesyonel hizmetler sunmaktadır.
1. GİRİŞ
Exproof Konnektörler; yeraltı haberleşme sistemlerinde, veri iletiminde, motorlarda, yeraltı madencilik makinelerinde güç dağıtımı gibi amaçlarla kullanılan ekipmanlardır. “Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik(94/9/AT)’’ kapsamında, patlama ve yanma riski yüksek olan yerlerde kullanılan cihazların bu ortamların gerektirdiği standartlara ve kurallara uygun olması gerekmektedir.
Exproof Konnektörler; petrol, yağ ve gaz endüstrileri, madenler, kimyasal üretim, petrokimya rafinerileri, ilaç üretimi, un ve şeker rafinerileri, uçak yakıt bölmeleri gibi iç ve dış ortam kullanımı da dahil olmak üzere çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.
Exproof Konnektörlerin; Zone 0, Zone 1, Zone 2, Zone 20, Zone 21, Zone 22 bölgeleri için farklı tasarım ve özellikte olanları mevcuttur.
Exproof Konnektörlerin uygulama alanları:
- Exproof telefon veya iletişim sistemlerinde,
- Exproof aydınlatma ekipmanlarında,
- Exproof kontrol panolarında,
- Exproof uyarı ekipmanlarında(hoparlör, flaşör vb.),
- Exproof bilgisayar terminalleri veya monitörlerde,
- Exproof güç kaynağı veya motor kontrolleri gibi oldukça çeşitlidir.
2. AMAÇ
Patlayıcı ve yanıcı ortamlar olarak bilinen tehlikeli sahalarda kullanılan Exproof Konnektörlerin piyasadaki mevcut durumlarının “Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik(94/9/AT)’’ kapsamında değerlendirilerek, belirtilen standartlar doğrultusunda uygunluk denetimlerinin(etiket, test ve muayenelerinin) yapılması ve sonuçlarının tespit edilmesi amaçlanmaktadır.
Bu amaç doğrultusunda yapılacak faaliyetler;
- Piyasada bulunan Exproof Konnektörlerin marka/model/tip bazında tespit edilmesi,
- Yönetmeliğe uygunluk seviyelerinin belirlenmesi,
- Denetim mekanizmalarının sorunsuz işletilebilmesi için gereken faaliyetlerin planlanması,
- Risk teşkil eden ürünler için gerekli önlemlerin alınması,
- Gerektiğinde laboratuvar test imkanlarından yararlanılması,
- Denetim sonuçlarının değerlendirilerek istatistiksel veriye dönüştürülmesi,
- İlgili kuruluşların bilgilendirilerek konuyla ilgili bilinçlenmenin arttırılmasıdır.
3. DAYANAK
Exproof Konnektörlerin denetim sürecinde gerekli olacak mevzuat listesi aşağıda verilmiştir.
3.1. Kanun
- 4703 Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
3.2. Yönetmelikler
- Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
- Muhtemel Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili (94/9/AT) Yönetmelik
3.3. İlgili Standartlar
Exproof Konnektörlerin denetlenmesinde kullanılacak standartlar
4. EXPROOF KONNEKTÖR HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER
Konnektör terimi, kavramsal açıdan özellikle elektrik ve elektronik endüstrisinde bir bağlantı noktasının ikinci ya da birden fazla bağlantı noktası ile eşleştirmek için kullanılan yapılara verilen genel bir isimdir. Exproof Konnektörler, sistemler ve makinelere enerjinin iletilmesinde, bilgisayarlar arası iletişimde, veri transferinde, telefon gibi sahadaki sensör vb. bilgi teknolojilerinin ana kumanda merkezlerine bilgi iletebilmesi gibi işlemlerde kullanılmaktadır. Exproof Konnektör; patlama ve yanma riski yüksek olan tehlikeli alanlarda elektrik sağlama, veri toplama ve iletimi, güç dağılımı, iletişim sistemleri, proses kontrolü gibi işlemleri sağlamada kullanılan ve bu ortamlara uygun olarak üretilmiş bir çeşit bağlantı teknolojisi ürünü olarak tanımlanabilir. Exproof Konnektörler; kullanım alanlarına göre şekil, amper değeri, pin sayısı ve voltajları yönünden farklılık gösterirler.
Exproof konnektörler patlayıcı veya yanıcı ortamlarda bağlantıların güvenli şekilde açılıp kapanabilmesini sağlar. Kontaklar kapalı küçük bir alan içerisinde açılıp kapanabilirler. Konnektörün yapısı, küçük bir alan içinde tutuşabilir gaz nedeniyle oluşabilecek iç basınca dayanacak kadar güçlü ve bağlayıcının tamamen ayrılmasından önce ateşlenmiş gazı çevreleyen yanıcı atmosferin ateşleme noktasının altında soğuması için olanaklar sağlamaktadır. Konnektörün teleskobik yani iç içe geçme özelliğinden dolayı hem açık hem kapalı durumda boyuna uzunluğu büyük ölçüde azalmaktadır.
Exproof Konnektörler, elektrik ve elektronik makinalarda, robotlarda, elektrik panolarında, kontrol ekipmanlarında, güç kontrolü ve sinyalizasyon devreleri gibi bağlantıların gerekli olduğu her türlü endüstriyel uygulamada kullanılmaktadır.
Exproof Konnektör; genel olarak Gövde, Gümüş-Nikel Kontaklar, Kapak, Halka Contası, Bağlantı Parçaları ve Kilitleme Sistemlerinden oluşur. Exproof Konnektörün dış gövde kısmı; paslanmaz Çelik, Pirinç, Alüminyum, Titanyum, Alüminyum Bronz, Polyester, Nikel Alüminyum Bronz, Nikel Kaplı Pirinç gibi malzemelerden yapılmaktadır. Exproof Konnektörün iç kısmı; cam elyafıyla güçlendirilmiş Epoxy, Neopren gibi malzemelerden oluşmaktadır. Elektrik kontakları; Altın kaplamalı Pirinçten, Altın kap
lamalı Bakır alaşımından, halka contası; Nitril, Poliüretan, silikon esaslı Elastomerden üretilmektedir. Bağlantı parçaları; Pirinç ve paslanmaz Çelik gibi malzemelerden, kontakları ise Gümüş-Nikel kaplamalardan oluşmaktadır.
Yuvarlak yapılı bu Exproof Konnektör; genel olarak Ana Gövde, Kontaklar, Halka Contalar, Kablo Rakoru, Rakor Kafesi, Rakor Somunu, Kilitleme Contaları, Sızdırmazlık Contası ve Arka Destek Somunu bileşenlerinden oluşmaktadır.
Konnektörün birleşme yerlerinin bağlanma ve bağlantının kesilmesi sırasında, pinler ve soket “d” tipi alevsızdırmaz koruma tipiyle korunmaktadır. Konnektörün dış gövdesiyle birleştirilmiş iç kablo rakor contası, iç bağlantıların “e” tipi artırılmış güvenlik koruma tipiyle korunmasını sağlamaktadır.
ATEX konnektörlerinin büyük çoğunluğu; güç, kontrol ve enstrümantasyon konnektörlerini kapsamaktadır. ATEX konnektörleri, ölçüm, kontrol, devre koruma ve aydınlatma sistemlerinin yanı sıra kendinden güvenlikli sistemler için de elverişlidir. “Ex i” koruma yöntemi maksimum voltaj, akım, hacim ve endüksiyon ile sınırlandırılmış kendinden güvenli elektrik devresini sağlamaktadır. Exproof Konnektörlerde gövdede kullanılan renklerle koruma tipi belirtilebilir.
Tek kutuplu ve yüksek amper aralığındaki Exproof Konnektörler, petrol ve gaz endüstrilerinde tahrik sistemleri, traksiyon motorları, çamur pompaları gibi uygulamalarda kullanılmaktadır. Birden fazla kontak içeren Exproof Konnektörler; güç, kontrol veya enstrümantasyon gibi uygulamalarda kullanılmaktadır.
4.1. Exproof Konnektör Tipleri
Exproof Konnektörler kullanım yerleri ve kullanım amacına göre aşağıda verilen 6 grup altında incelenebilir.
- a. Güç Konnektörleri
- b. Kontrol Konnektörleri
- c. Sinyal Konnektörleri
- d. Eternet Konnektörleri
- e. USB Konnektörleri
- f. Fiber-optik Konnektörleri
a. Exproof Güç Konnektörleri:
Exproof Güç Konnektörleri; özellikle yüksek güç gerektiren uygulamalarda kullanılmak üzere tasarlanan konnektörlerdir. Tekli iletken ve çoklu pinli güç uygulamaları için Exproof Güç Konnektörleri bulunmaktadır. Genellikle bu tür konnektörler 1 ile 4 arası kontak içermekte, 780 Amper ve 750 Volt değerlerinde çalışabilmektedir. Gaz ve toz ortamları için uygun, “d”, “t” tipi korumaya sahip, IP 66, IP 67 giriş korumasında olan örnek bir Exproof Güç Konnektörü ve kullanıma uygun olduğu ortamın Ex işaretlemesiyle birlikte aşağıda belirtilmiştir.
b. Kontrol Konnektörleri:
Kontrol Konnektörleri; özellikle kontrol ve düşük veya orta derecede güç gerektiren uygulama alanlarında kullanılırlar. Resim 8’de verilen Exproof Kontrol Konnektörü; sağlam paslanmaz çelik gövdeden yapılmış olup, 60’a kadar kontak içerebilmekte, 125 Amper ve 750 Volt değerlerinde çalışabilmektedir. ATEX Yönetmeliğine göre bu örnek Exproof Kontrol Konnektörünün gaz ve toz ortamları için kullanılabileceği, grup, kategori, koruma tipi, T değeri, EPL seviyesi, IP değeri ve Tamb değerleri aşağıda verilmiştir.
Exproof Sinyal Konnektörleri; tehlikeli alanlarda sinyal ve düşük güç gerektiren uygulamalarda kullanılırlar. Bu konnektörler, 0.5 Amper-10 Amper ile 60 Volt- 250 Volt arasındaki değerlerde çalışabilmektedir. Zırhlı ve zırhsız kablolarla kullanılabilmektedir. Exproof Sinyal Konnektörüne ve Ex işaretlemesine örnek aşağıda verilmiştir.
Farklı bir Exproof Sinyal Konnektörü örneği aşağıda verilmiştir.
d.Exproof Eternet Konnektörleri:
Exproof Eternet Konnektörleri; petrol, gaz, kimyasal madde ve toz sektörlerinde proses izleme, veri toplama ve iletişim cihazları arasında veri iletimi sağlama uygulamalarında kullanılmaktadır. Bu tip konnektörlerde EN 60079-15 standardı doğrultusunda “n” tipi koruma yöntemi uygulanmaktadır. “n” Tipi korumaya sahip Exproof Eternet Konnektörlerine örnek aşağıdaki resimde verilmiştir.
e. Exproof USB Konnektörleri:
Exproof USB Konnektörleri, patlama ve yanma tehlikesine sahip alanlarda güvenli çalışma için USB fişi ve yuvasına sahiptir. USB 2 girişli, “n” tipi korumaya sahip IP68 giriş koruma değeri bulunan 480 Mb/s veri iletiminde bulunabilen bir Exproof USB Konnektörü etiket bilgileriyle birlikte aşağıda verilmiştir.
f. Exproof Fiber-Optik Konnektör:
Optik fiberler diğer iletişim malzemelerine oranla uzun mesafelerdeki veri iletişiminin daha hızlı ve yüksek değerlerde yapılabilmesine olanak verdikleri için fiberoptik konnektörler haberleşme sistemlerinde çok sıklıkla kullanılmaktadırlar. Exproof Fiber-Optik Konnektörler, madenlerdeki uygulamalarda, petrol ve gaz uygulamalarında, ağır endüstriyel tesisatlarda, konveyör izlemede, ana kaynak bağlantı yerleri gibi alanlarda uygulanmaktadır.
4.2. Exproof Konnektörlerin İşaretlenmesi
Tehlikeli alanlarda kullanılan bütün ekipmanlar EN 60079-0’ da tanımlandığı gibi işaretlenmelidir. Exproof Konnektörün CE işareti, Ex işareti, ortam sınıfı, cihaz kategorisi, gaz/toz ortamı, koruma tipi, gaz grubu, sıcaklık sınıfı(T6), ortam sıcaklığı(Ta), onaylanmış kuruluş numarası, üretici adresi, seri no, amper değeri, voltaj, pin başına amper değeri ve IP değerinin yazılı olduğu etiket örneği aşağıdaki resimde verilmiştir.
Exproof Konnektörleri giriş koruması denilen yabancı madde girişini engelleyen mekanik korumaya da sahip olabilirler. IP değerleri genellikle, IP 66, IP 67, IP 68 gibi olabilir. Resim 16’da IP66, IP 67 giriş korumalarına sahip, “d” tipi korumalı Exproof Konnektör etiketi verilmiştir.
5. EXPROOF KONNEKTÖRÜN TAŞIDIĞI RİSKLER
Exproof Konnektör, kendi başına bir risk taşımamakla beraber, kullanıldığı ortamın patlama ve yanma riski bulunmaktadır. Tehlikeli sayılan bu alanlar nedeniyle bulunduğu ortama uygun olarak kullanılması gerekmektedir. Örneğin; Zone1 için tasarlamış Exproof Konnektörün Zone 0 için kullanılması uygun değildir. Exproof Konnektör çalışacağı volt ve amper değerine uygun olarak kullanılmalıdır. Exproof Konnektörde elektriğin bulunacağı canlı parçalara yabancı madde girişi tehlikesi riski bulunmaktadır. Bu risklerin giderilebilmesi için IP koruması ve özel kilitleme sistemlerinin bulunması gerekmektedir.
Exproof konnektör gibi elektrik malzemelerinde aşırı ısı, kıvılcım ve ark gibi patlamaya sebep olabilecek ateşleme kaynakları bulunduğundan patlamaya sebep olabilmektedir, dolayısıyla exproof olarak üretilmeleri gerekmektedir. İnsan can ve mal güvenliğini geri dönüşü olmayan bir şekilde tehdit etmesinden dolayı patlayıcı ortamlara uygun olarak monte edilmeli, tamir ve bakımları exproof özelliklerini koruyucu şekilde yapılmalıdır.
Femko Muayene, tüm bunların dışında ATEX 137 (99/92/EC) Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik Kapsamında Uygunluk Muayenesi, EN 60079-14 Patlayıcı Ortamlarda Tesis ve İşletmelerdeki Elektrik Tesisat Uygunluk Muayenesi, EN 60079-10-1 ve EN 60079-10-2 Standartları kapsamında Proje uygunluk Muayenesi gibi alanlarda da çözümler sunmaktadır.
Hizmetlerimiz
