Femko Belgelendirme, 2014/68/AB Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği kapsamında, Uluslararası tanınırlık yetkisi, alanında uzman mühendis kadrosu ve sektör tecrübesiyle, Basınçlı Ekipman Güvenlik Testleri, Kaynak Prosedür Onayı, Kaynakçı Sertifikası, Teknik Dosya Denetimleri, Tasarım İnceleme Belgesi, Birim Doğrulama, Modül H, H1 Belgesi, Modül B Belgesi, Modül C2 Belgesi, Modül A, A2 Belgesi, Modül E, E1 Belgesi, Modül G Belgesi, Modül F Belgesi, Modül D, D1 Belgesi ve Basınçlı Ekipman CE Belgelendirme işlemlerinizin tümü için profesyonel hizmetler sunmaktadır.
1. GİRİŞ
Bu çalışma, piyasaya arz edilen küresel vanaların tasarım ve üretim aşamalarında uyulması gereken temel asgari güvenlik şartlarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Küresel vanalar çok açılıp kapanan veya çabuk açılıp kapanması istenen yerlerde öncelikli tercih edilmektedirler. Genellikle profesyonel kullanıcılar tarafından kullanılmakla birlikte; doğalgaz hatları, gaz dağıtım tesisatları, basınçlı hava tesisatları başta olmak üzere ısıtma-soğutma hatları, kimya sektörü, gıda tesisleri, kağıt fabrikaları, gemi inşaatları gibi farklı alanlarda kullanılmaktadırlar.
2. AMAÇ
Piyasada kullanılan küresel vanalara yönelik üreticilerde gerçekleştirilecek piyasa gözetimi ve denetimindeki amaç:
- Piyasaya arz edilmiş küresel vanalarının teknik düzenlemesine ve ilgili standartlarına uygun olarak üretilip üretilmediğinin doğrulanması
- Tespit edilen ürünlerin uygunluk seviyelerinin belirlenmesi
- Riskli noktalara ve riskli ürünlere yönelik gerekli işlemlerin uygulamaya geçirilmesi
- Sektörün ihtiyaçları ve beklentilerinin araştırılması
- Haksız rekabetin önlenmesi, üretici ve ithalatçıların belirli uygunluk seviyelerine ulaşmasının sağlanması
- Denetimler ve alınan önlemler ile piyasada farkındalık oluşturulmasıdır.
3. DAYANAK
- Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği (97/23/AT)’ne dayanarak ve
- TS EN 1983 “Endüstriyel Vanalar-Çelikten-Küresel Vanalar”
- TS EN 19 “Sanayi Tipi Vanalar-Metal Vanaların İşaretlenmesi” standartları referans alınarak hazırlanmıştır.
4. ÜRÜN HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER
4.1. Çalışma Şekli
Küresel vanalarda esas eleman, ortasında delik bulunan bir küredir. Bu kürenin 90° dönüşünde tam açık pozisyondan tam kapalı poziyona geçilir. Küresel vanaların avantajları, basınç kayıplarının az olması, kolay açılıp kapanması, sızdırmazlığının iyi olması, hafif olması ve az yer kaplamasıdır.
4.2. Küresel Vana Bileşenleri
Tipik bir küresel vanayı meydana getiren bileşenler teknik resim ile belirtilmiştir.
4.3. Genel Özellikleri
Genellikle, çelikten imal edilen küresel endüstriyel vanalar flanşlı, vida dişli, soket kaynaklı veya alın kaynaklı bağlantı ağızlarına sahip olup, DN(anma çapı), PN(anma basıncı) ve Sınıf özellikleri aşağıdaki gibidir:
DN Aralığı: DN 4; DN 6; DN 8; DN 10; DN 15; DN 20; DN 25; DN 32; DN 40; DN 50; DN 65; DN 80; DN 100; DN 125; DN 150; DN 200; DN 250; DN 300; DN 350; DN 400; DN 450; DN 500; DN 550; DN 600; DN 650; DN 700; DN 750; DN 800; DN 850; DN 900
PN ve Sınıf Aralıkları:
PN 6; PN 10; PN 16; PN 25; PN 40; PN 63; PN 100.
Sınıf 150; Sınıf 300; Sınıf 600; Sınıf 900; Sınıf 1500; Sınıf 2500; Sınıf 4500.
4.4. Küresel Vana Çeşitleri
a. Geçiş delik büyüklüğüne göre:
Tam geçişli vanalar: Geçiş deliği; vananın anma ölçüsüne bağlı olarak standartlarda verilen ve genelde anma ölçüsünün mm cinsinden ifade edilmiş değerine çok yakın olarak belirlenmiş çapta olan, türbülanssız, düzgün bir akış sağlayan vanalar
Dar (redüksiyon) geçişli vanalar: Geçiş deliği; anma ölçüsünün mm cinsinden ifade edilmiş değerinden düşük olarak belirlenmiş ve genelde vana anma ölçüsünden bir küçük anma ölçüsü için verilmiş çapta olan vanalar
Anılan tiplerin;
Avantajları:
Tam geçişli vanaların geçiş deliği, bağlı oldukları boru iç çapına çok yakın bir ölçüde olduğundan, vananın tam açık pozisyonunda çok düşük bir akış direnci gösterirler ve sistem toplam direnç faktörünün düşük seviyede kalmasını sağlarlar.
Dar geçişli vanalar, daha küçük küre kullanılabildiği için daha hafif ve ucuzdur. Direnç faktörleri, tam geçişlilere göre daha yüksek olmasına rağmen, diğer tip vanalara göre daha düşük seviyede kaldığı için, çok sayıda vana kullanımının söz konusu olmadığı yerlerde rahatlıkla kullanılabilirler.
Dezavantajları:
Dar geçişli vanalarda, akış önce daralan, sonra tekrar genişleyen bir yol izlediğinden, türbülans oluşmakta ve vana direnç faktörü artmaktadır. Bu artış, sistemde artan vana sayısına paralel, daha büyük pompa basma yüksekliği ve artan enerji sarfiyatı anlamına gelmektedir.
b. Akış yönüne göre:
- 2 yollu
- 3 yollu
- 4 yollu
2 yollu vanalar en geniş şekilde kullanılan tiplerdir. 3 ve 4 yollu vanalar, 2 yollu vanalarda bulunan doğrusal geçiş deliğine dik olarak, akış eksenine dik olarak delik (delikler) delinmesi ile üretilir ve tesisata bağlantı şekline göre dağıtım veya karışım vanası olarak kullanılırlar.
5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER
Küresel vanalar tek başlarına güvenliğe ilişkin bir risk oluşturmamaktadır. Ancak, vananın birlikte kullanıldığı tehlikeli akışkanlar, ortamdaki basınç ve sıcaklık koşulları nedeniyle riskli ve tehlikeli durumlar oluşabilmekte dolayısıyla vananın uygunsuz kullanımı, hatalı vana seçimi veya yanlış montaj-bakım yapılması, yedek parça kullanılması gibi faktörlerden dolayı insan, mal ve çevreye zarar verecek durumlar oluşabilmektedir.